غزل بخش سوم

مثال روی جان دیدم وجودم جمله آذرشد                زیمن رویت رویش ،غم واندوه آخرشد

بیاورباده گلگون مراشایسته شدمستی           نزاری رفت ازجانم ،به ، کویش جان  دل آورشد

ز،در ،اشک باران ساکه چشمانم نمی آسود         نمی نالم دگرزین پس که دل راکام دیگرشد

نزولم بودازمینو،به خاک آلوده میگشتم           بصیرت بازشد دیدم که باجانان برابرشد

تلئلودادازآن شعشع ،نشاطی بر روان آمد       نه خودبودم که جان ودل ز محدودش ،سراسرشد

به حورانی که در رویا خیالم نقش می فرمود        به امرحضرت جانان به جانم باده آورشد

مسی ،زنگار بوداین تن ،چوصفاریم صیقل داد     جلایی یافتم چونان ،مس ،اندوده ام ،زر،شد

خوشا این بخت واین فالم که رمال زمان انداخت   درآن جانان جان دیدم که مارا بنده پرورشد

فروغ چشم شدمهجور فانی ،تادل آوردی          نه آسان در ،کفت ،این باده واین جام وساغرشد

———————————–484

خماری مرا چشمان شهلای تو برهم کرد                 حقا ،چشمان شهلایت شررها که به عالم کرد

هلال ماه می بینم دو ابروی کمانت را                 که ابروی کمانت ماه رادربوته غم کرد

نمیدانم چه سان گویم، که سروی یا که طوبایی       نه روی وقامتی اینچون ،خدابرغیر آدم کرد

مرا نازی بکن باآن رخ وآن خال افسونگر          که نازت راطبیب جان ،به جان خسته مرحم کرد

بساط خواجگان محرم حوران خوشدل را            بدیدم که بساط بزم توغرق به ماتم کرد

خرام آن گام آهو وش به یاد دل گزارانت          که دل ازهرکه بگرفتی ،نگاهش برتو محرم کرد

غزال تیز پاچون میکنی دل راقتیل سم        چه شد آن چشم مخموری ،ز دیدارمنت ،رم،کرد

من ازآسوده گان بودم نمی دانستم این سودا      توکردی آشنا کاین دل نگاه دیده برهم کرد

دل مهجورازفکرهوا خواهی جان پرشد       نه این فکر هوای خواهی ،شرارخواستن کم کرد

—————————————485

بگشای آن لب چون غنچه  که گل بازشود                    دل گذاران رهت باز سرافرازشود

زین قفس آنچه کشیدیم به کوی توبس است              تا کی این دل زجفایت گله پردازشود

رحمتی میکن وآزادکن اندرچمنت                             کاین زبان شکوه گری شوید ودمسازشود

میندانم زچه این عشوه به ماداردیار                        من به حسرت نگرم او همه درنازشود

اینچنانی که به یک غمزه روان میگیرد                    برچنان کرشمه اش نیزنه انبازشود

دل به غمخانه جان خون خوردازآنهمه سوز         دل ستانان نه که رسم است شررسازشود

خفته دردامن وصل تو دو چشمم به امید             تامقامی دهی ودل سر ،احراز شود

برده درپشت سراپرده چوغیرم مشمار                چه شودگر دل من باتو همآوازشود

باز میآیدو بینی به وصالی مهجور                   ما ندیدیم ازاو این صله اغمازشود

———————————-486

کوزه گربس کن دگر،این گل همه جان است  وسر                 سرهراسان میشود گردون خم آهسته تر

نیک بنگرخاک را بینی سر است ودست وتن                  این همه مفشاربرهم ،این دل وجان وبصر

خود مزین بود، روزی ،تن ،به دیباو حریر                       چون مزین میکنی این خاک را بانقش زر

ساده گیرو ساده کن گل ساده میزن جام وخم                نقش وترکیبی مزن کزاصل میگردد بتر

کارگه کزاین همه مظروفها پرکرده ای                              انتظارخاک تودارد همه شام سحر

من خوداندردست وچرخ تو نمیدانم که ام                    خودتوباشی ازمن ومابایدت بیدارتر

خاک کوی میگران هم جان وآرام دل است                  تن به زیرگام باشد زان به آرامی گذر

پس به خاکی که درآن جان است وآرام وجود             گام میداری بدان هم، خودبرآن داری سفر

دوش مهجوراین سخن پرسید باخم گو که ای          جرعه ها اندرگلو دیدم چنانک چشم تر

————————————-487

چه شدباردگرباران شبنم پای ساغرشد                      مدیدی رفته ازجان بازبرجان باده آورشد

سرودبخت دل شاید ،ز،سوی اوطنین  افکند             که دیگرباراقبالی چنین بربخت یاورشد

بگیریدازوجودم گرتن ،جان خواهدم مستی             که باصافی ساغرمی ببایدپیش داورشد

بشویید این سیه ازجان من درآبگین جان               دهیدم باده مستی که جان باآن مصورشد

نه دیگربیش ازاین غفلت ،به نازعابد وزاهد            بیاورباده درجامی که خاکش کاسه سرشد

چوخواهی وصل دل ،باید عروج آیت مستی          که درآرام این مستی نشان بخت اخترشد

شب دوش ازدل وجانم زدودند آیت مستی            به بالایی نشاندندم که باجانان برابرشد

به مهر مهرورزان زاهداچون طعنه میداری          ندیدی ،عاقبت هرآن به وجدآمد مظفرشد

قدم نهه دررهی مهجورکزآن بوی وجدآید           چه دانی شاید ازرافت همایش بال گسترشد

————————————–488

دوش درمیخانه سودای ،می ،ومیخواربود                  برسر هرجرعه میخواران سر پیکاربود

نانموده راهیان خوش جانموده درمیان                      میبدیدم جای الفت ،مکرهادرکاربود

مست تن بودندوجان میخواستند ازمیکده               ظاهرآرایان ظاهر راتنی بیماربود

این قدح خواهان نامحرم که میبودند غیر              ازچه آن شب میکده مامن گه اغیاربود

ای عجب دل داده گان درانتظاروصل یار                 آفت اغیاردرمیخانه ناهنجاربود

ازکرام ولطف جانان درعجب بودیم که                  تاکجااوراتحمل زان همه سرباربود

وه چه تذویر وریاکاری که درمحفل نبود                 گسترتعریف تن درجامه ودستاربود

آن همه درپرنیان زهد ،می ،میخواستند            این طرف دلداده گان را پای جان درخاربود

ازقضای احظه ای مهجور جان باخویش برد       اینکه جان بربودازآن محفل که دل هشیاربود

—————————————-489

دگرازدست چشمانت ،بر ،خمارخواهم شد               به ره چون محتسب بیند به پای دارخواهم شد

به آن بیمارگونه چشم مستت چون دل آویزم       به حق دانم که خود ازچشم دل بیمارخواهم شد

تومحجورم بخوان باآن نگاه ناز وافسونت              که پنهان باده خورده مست درانظار خواهم شد

زافسون نگاهت خواب اگردرچشم جان آید            به پای محشرجانان مگربیدارخواهم شد

دلی بود ودوچشمانت گرفت وبی دلم اکنون             به امیدی که دل دادم ،مگردلدارخواهم شد

گشای آن محفل جانان دل ازانبازخالی شد             که باحوران دمی گیرم نه من سربارخواهم شد

نمای آن رخ که تاباند به جانم نور آرامش             خوشا آن دم که مست آن رخ ورفتارخواهم شد

ز وجد وشوق پاعریان ،قدم بنهاده ام در ره            به کوی وصل تو بی خرقه ودستارخواهم شد

بشوری تن به آب خضر، مهجورا چه سود آید               چو خودازهجراو درهاله زنگارخواهم شد

————————————490

آخر،این مستی که اینچون بی قرارم میکند             می مپرس از من که چشمانش خمارم میکند

واله وسرگشته ام دیگر به کوی ،می ،فروش           همچو مهجورم که مهر او به دارم میکند

می نبینم دیگرازاین پس  فراغی دروجود             نظم هرکاری کنم خدشه به کارم میکند

خون دل ازجام جان خوردم ،مگر ،وصلی شود       وصل ناید ،نیشترگو،بردمارم میکند

دیگرازتهمت زنان کوی ظاهرخسته ام                 زاهدا،این جان دگر،فکرفرارم میکند

دیگرآـن گیسومیفشان دردم بادسحر                چون دلیل راه را دردیده تارم میکند

تارسم در کوی جانان باهزاران درد ورنج            میندانم جای رافت ،چون مرارم میکند

دیگراین پیمانه پرشد تالب جان چاره کو           بی بساطی اینچنین ناسازگارم میکند

منتظر مهجورتا کی مانی ازهجران دوست         باشد،آخربروصال جان سوارم میکند

—————————————491

 

دیشب به کوی قدس ،به جان اهتمام بود                        دل بود وباده بود قدح بود وکام بود

این ره نشین کجا ومقامش ،بر ،سروش                        آری ازآن شدم که ،ز،جان احترام بود

درحلقه ای شدم همه خورشید وش چونور                   زیبا رخان دلبرو دل درکلام بود

جمشید رانه جای جلوس ونه جای عیش                      مشغولیان باده تن درکنام بود

ازجام جم خبرچه ،که نامش نمانده بود                   آنجابه دست جان همه ازنور جام بود

ازتفرقه بریدم و گشتم به پیش یار                       نادیده روی او همه درانسجام بود

برهرزمان رفته چه افسوسها که رفت                 برصرف لحظه ها به برش اغتنام بود

دل درعیان وجان همه مفروش گام یار                 غرقش چنان شدم که ،مگراختتام بود

از خودگسسته سلسله زلف او به دست                وز شوق رویتش همه درانتظام بود

گفتند کیست ؟آنکه به اعلای محفل است           سرزد نداسروش ،که مهجورنام بود

————————————492

 

سروری آمد ازمافی مرا آمال دل آن بود                 به چشم جان بدیدم دل به سودایش شتابان بود

بکردند ازمیان تاپرده تن دیدمش دل را                    میان محفل دلداده گان  با کام جانان بود

زسر شوریدگی دررفت، دل تادرجوارآمد             دل من بود وجانان بودوبا جانان دل جان بود

چنان مشتاقتر بودم بینم  ،دیدمش ، دیدم            زتن پروازکردم ،درهوایش دل به سامان بود

به ره، رهواریان صد صعب وصد دشوار میگفتند    چوخود باپای جان در ره شدم دیدم که آسان بود

سبویی که بدادندم ،بگفتند ،آب حیوان است         عجب ،برسرکشیدم ،هم فراازآب حیوان بود

چه وصلی رافراتر از وصال یارمیدانم                چو وصل دوست بگزیدم ،همه اندوه پایان بود

بریدم خویش ازاسفل ،به اعلا درشدم دیدم         من و جان ودل وروح ووجودم ،پای دامان بود

هم ،اکنون مینگر مهجوررا کز ووصل جانانش      خرامان است نه چون دی،که ازهجرش هراسان بود

——————————————–493

 

همتی باید که برجانان رسید                              جان بباید داد تابرجان رسید

مستی واشراق خواهداین سروش                    بس عبث باشدبر اوبی آن رسید

جام میبایدلبالب سرکشی                             هوشیاران راکه آن حرمان رسید

کوی میخانه به خارآغشته اند                   می نباشدکه به کوی آسان رسید

سرو قدخم بایدت درپای او                       تاکه بایک جرعه برسامان رسید

تن ،ببایدنیزبگذاری زخویش                     چون تن آید ،کام را ویران رسید

برغنودنهای ظاهرشرط نیست                 کردبایدظاهری ویران رسید

دست ازدامن بشویی تاکه هم               خدمتی کرده ،بر ،مستان رسید

دل قوی میدارمهجور ازسروش             مژده شد پایان این حرمان رسید

————————————–494

گلرخان چمن حضرت جانان مستند                آنقدر مست که پیمانه جان بشکستند

دل به سرسبزی یاس وسمن وسنبل ناز          میبدادند وچنین سخت نمیدانستند

من که خودشاهد رعنایی خضرابودم              بربطانش همه آن خاطره میخوانستند

آن صفا وکرم ودلبر  ی رعنابود                     کعافیت خواسته گان درقدمش مانستند

گردازتن بتکان جان وروان پیش بنه            اندکی پای شتابان ،که ، درجان بستند

آن چه دستیست که ازکوی سروش آمدپیش    آیت خویش نشان داد واسیران  رستند

وه ،که مشاطه چه افسون به دو آن ابرو خواند      کز نگاهش همه دلها به فدایش هستند

میزند تیرجفا ناوک مژگان جانا                      کو دلی کز شرر وجور خدنگش رستند

دل بگستربه چمن مویه میفشان مهجور            بیشماران چو تو بودند که میپیوستند

—————————————-495

به ضیاف  باغ و گلشن  چه خوش است ،جام ،باشد         بخصوص آن پریوش ،بر ،جام رام باشد

به رقابتند انجا به کشاکش سبویی                          سر قرعه ،خوش که فال همگان به نام باشد

چو بگسترند سفره ،ز ،می ، وسبو وباده                  چونباشدآن پریوش نه زجام کام باشد

به سبوی سرخ لاله به چمن خوش است مستی         هم اگر که باده آن به گلو مدام باشد

به گریزپا بباید ره مانده بازگردی                    چه ،بترسم ،اینکه ،باده ،چو رسی تمام باشد

به ریاح ویاس و نسرین به شقایق و به سنبل       لگدی مزن زغفلت ،دل وجان خرام باشد

به ندای صبح صادق برسی به حوض باده         که طلوع هور اگرشد بخوری حرام باشد

همه یک مرام ویک دل پی باده وصالش           به تلمذش نشان دل ،نه جز آن مرام باشد

چوبه خواب ماند ونامد سحری به باده مهجور      ز فراق وغیبتش هم به سبو سلام باش

—————————————496

 

باز این وجد آتشی در جان فکند                           جان ودل را در ره جانان فکند

دیده بازی کرد این چشم وجود                         چشم رادرکوچه خوبان فکند

سخت میگفتندباشد سوز وساز                    جان مارادر رهش آسان فکند

درطلب بودیم رامش را ولی                      دل تکانی داد ودرعصیان فکند

خون دل شد در رهش جاری ،ازآن                تیرباشد ،که ،ازآن مژگان فکند

بس که مهرش رخنه درجانم نمود                آفتی بردین وبر ایمان فکند

آن هوسهابود کاین جان مرا                    از بهشت آورد ودر ویران فکند

بس هوسها که ربودآرام ما                     آری آن ذلت که برصنعان فکند

از چه مهجورا خداوندوجود                  این شکر درکام مهرویان فکند

———————————–497

 

لعبتا بازدر آن کوی مرا ،جان وسری ده                    بوی زلفت بفرست وبه مشامم ثمری ده

مانده راه شبم ،پای به گل ، خسته راهم                فجربگشای وبه تاریکی این شب سحری ده

شستم از گرد زمان این تن وآیم سر کویت              جان فشانیم ،نما لطفی واذن گذری ده

به عروج بر عنقاست نظر ،ازتن خاکی             شوق جان خواهم وهم بردل وجان بال وپری ده

تن فرسوده گزارم ،خذفی بیش نباشد              با روان پیش تو آیم ،به روانم گهری ده

در میخانه هستی بگشا ،مست وجودیم              مستی جان بفزا ،هم زفروغت اثری ده

سایل جرعه نابیم ،نه سودای سلیمان                 بر حوران قدر بردل ما جاه وفری ده

دید ظاهرنتوان حشمت والای تو دیدن              بر ورای دل وجان ،رویت مارا بصری ده

پر گشا وبر جانان برسان خویش تو مهجور           هم ز الطاف وکرامات کریمش خبری ده

—————————————498

چه شدبار دگرباران شبنم پای ساغرشد                  مدیدی رفته ازجان باز بر جان باده آورشد

سرود بخت جان از سوی جانان گو طنین افکند         که دیگرباراقبالی چنین بربخت یاورشد

بگیرید از وجود این گرد تن جان باید ومستی        که دل باشبنم ساغر ،بباید پیش داورشد

بشویید این سیه ازجان من در آبگین جان         دهیدم باده ای دیگر ،که درآن جان مصور شد

نه دیگربیش ازاین غفلت به نازعابد وزاهد      که زاهدراهمه اندیشه در،هشیاری  سرشد

عروج وصل جان بایدبه اوج مستی باده         بنه جام جهان، جان پیش نهه که نام دیگرشد

دی ،از رویای تن ،تاریک جان رادیدمش بردند         به بالایی نشاندندم که با جانان برابرشد

به مهرمهرورزان زاهدا چون طعنه میگیری             چونیکو بنگری دلداده گان دل مظفرشد

قدم نهه، در رهش مهجور اکرامش توان دیدن     چه دانی شاید از رافت دوباره  مهرگسترشد

——————————————-499

 

بربادمده جانا آن زلف پریشان را                           تاکی زجفای تو سوزیم دل وجان را

ترسا صفتی دیگر،زین بیش مکن باما                    بسیاربدرکردی ازراه ،توصنعان را

میپوش دگر ،رویت درمقنعه حایل                 که ،خال ورخت گیرد ازمادل وایمان را

جمشید کی و جامش صدبوسه زند ،بیند         گر،آن رخ گلسا وآرایش مژگان را

عالم همه چون گویی درپهنه دام تو               شبدیز بمهمیز و،جولان سرچوگان را

مه خجلت آن دارد کزخفیه برون آید          دیده است به رویاچون آن آیت تابان را

دستی زن وپای افشان درمحفل ما اندی        آبادکنی شاید این کلبه ویران را

مهجورصبا خیزد بازآی ،به میخانه             با وجد بکن شانه زلف سرجانان را

———————————–500

 

کلیدمشکل جان ناوکی زمژگان است                  فرست ناوک مژگان که طالبش جان است

تبسمی کن و،رویی نشان ،که خاطرما              زهجرآن صنم خوش سیر پریشان است

زمامباد ومبینی که عهدبرشکنیم                  هنوزهم دل وجان درقرارو پیمان است

هزارباراگر دردجان کشم نوش است            که لحظه رویت رویش ،هزار،درمان است

بیاومینگراین جان ودیده مارا                    زتهمتی که رقیبان زنندحرمان است

زنندتهمت ناکامیم که باکم نیست               که ،سخت هجرتوباشدشنیدن آسان است

عمارت دل ماجایگاه مقدم توست             وگرنه بی قدمت هرچه هست ویران است

زنیمه راه نبینی که روی گردانیم             دروغ گفت رقیبان که اوپشیمان است

به بال بادسحرمیفرست بوی دوزلف        که جان ودیده مهجورصبح خیزان است

—————————————–501

 

چشم دل روشن ازانواررخ جانان است                  جان همو طالب تیری زخم مژگان است

گربپرسند چه داری ،که،دهی درره دوست             گویم اندرطبقم چشم وروان وجان است

دردی ارباشدو،من باهمه جان دردشوم                ترس درمان چه کنم تارخ اودرمان است

این دل ودیده ام آبادبه اجلاس وی است          ورنه قصردل وجان بی نظرش ویران است

من که باشم که مجابش کشم ازروی وجود       به وجودی که فداهم دل وهم ایمان است

خودنه ام کاین همه تشویش کنم بهروصال       بی خودازخویش وجودم همه درعصیان است

بی وفقاقش نتوانم همه جان خویش شوم       این به اغیارنمودن نه چنین آسان است

ازرقیبان دغل دوش شماتتهابود                      مینداننددل مابه سرپیمان است

اینکه مهجور ،به اقبال بلندش بالید            عافیت خواه ،می ،ازنوش لب مستان است

—————————————–502

 

خبری به من رسان ازسرکوی اوخدارا                       به ملک بگوعجین سحرش کندصبارا

چوزمن پیام پرسدهمه داستان زسرگو                زجدایی وجودش چه رسیده است مارا

زجلال وشوکت اونشودکه ذره ای کم                    اگرالتفات آرد من زاروبینوارا

به چنان غمی فتادم که طبیب مینداند               ز ،دم ،شفای او ده به نزارمن دوارا

به شرارجان بسوزم به دیارغربت ای دوست      به حریق این شراره برسانم ،آشنارا

سرکوی حضرت اودل وجان سپرده ام من       که قبول شرط کردم که بجان خرم بلا را

زچه بوم خانه گیردبه کنام دل ازاین پس       به ضیافت اربخوانم به کناردل همارا

نه به ماه وهوروانجم نظری کنم ازیرا          چوبه محفل دل آرم چوتوماه مه لقارا

به وصال کوی باقی نتوان رسیدمهجور       مگرکه جام گیرد به لبت چنو دلارا

———————————–503

 

رسدازجانب مهرو ،به جان ما چه آفتها                کشیدم برسردیدار کویش چه ذلالتها

براو گفتم که نیکوصورتان نیکوسیر باشند       بگفتاگلرخان داردهمه این رسم وعادتها

ز،گل ،که بلبلان باناز وغمزه کام میگیرند          بیابنگرگل مارا ،که دارداین سماجتها

به درب خانه قاضی شدم جاری کند مهرش      چه غافل بودم ازاینکه ،کند رداین وساطتها

منم درگام اول خواستم آن راه ومنزل را        چو برمنزل شدم ،بشنیدم ازهرکس روایتها

وقارو عزت وشانش چنان مجذوب میدارد       که باران حیابارد،زحجب وآن وجاهتها

چنان باخوشدلی دیدم به مردمداریش مشغول   که گو جمعند براو همت وفن ومهارتها

چه سرگردان که میگشتم به کوی رهزنان دل    به کوی اورسیدم چون ،بدرشدآن بطالتها

به پنهانی برو مهجور،اگرزاهدبه ره بیند         هزاران دانه تسبیح گوید برتولعنتها

—————————————-504

 

بازمیخواهد دلم برسرکشدپیمانه ای را                تادگرازسربگویدرشته افسانه ای را

دوش باچشم  دل وجان بصیرت واردیدم           بازمیبردند درکویی ،سحرمستانه ای را

آن صنم رادیدم وبرآن دوگیسوی مجعد           التماسی داشت ازباد صبایش شانه ای را

برسربام بلندبخت  ای مرغ جفاکش               مرغ عنقا کی گزارد،دیده بیند دانه ای را

ازخرابات آمدم مارامترسان ازخرابی                    درخرابی بود میدیدم ،اگر،کاشانه ای را

وای اگردانند اغیاراینهمه اسرار هستی             حاش الله ،که نمی سازند برخود خانه ای را

ای عجب درکاخ ظا هر ،هیچ باطن رانبینیم          تامگرچشم بصیرت بنگرد ویرانه ای را

دوش بامهجور عقل وحکم وبرهان بود ومستی     اوبه مستی گشت مایل تاخوردحبانه ای را

——————————————-505

ازروی ماه توکه جهانیش روشن است                   نوری فشان که ماه ببیندچه خرمن است

رویی نشان زپرده مستوربردلم                             کاندرره وصال تو گسترده دامن است

کی دل دهم به گلشن اردیبهشت ماه                    کان آیت تو بردل وبردیده گلشن است

شایسته وصال تو ،هدی دل است وجان              آن روی ماه را،زچه ،دل همچوآهن است

جان برفدای گام تو ،دل سرفرازکن                     چون هرزمان فروغ خیال تو بامن است

مارانیازتن چه ،که مادل سپرده ایم                 هیهات وبس عبث که به این قامت وتن است

آگاه کوی مینشود بی بلا ودرد                        کاندروصال کوی ،سرو دل سپردن است

یاجان رسدبه وصلت جانان که غایت است              یاحسرت وخیال به افسانه بردن است

مهجورازاین جهان ،به وصالی مکن خیال              کزاین جهان ،فقط ،دی وفردا،سپردن است

——————————————506

بکش ازتارگیسویی من دلداده بردارت                              که صدها چون منی بردارگیسویی سزاوارت

نشایدکه مرا،برچون وچند وصل دل سودن                     سزای دردشد،هرآنکه دست آورد درکارت

تماشا باید وحسرت به آن حسن نهان تو                         سئوالی می نشایددیگرازابروی پرگارت

دل وجان وروان وجسم ما درهاله کویت                هم ،آندم که میسرشد، شدم باجان به دیداارت

تنی بگذاشتم برجاو جان دادم به راه وصل                  نمایان کن دگررویت ،بیآویزان ،هم ،ازتارت

مرا گریک دل وجان است میبخشم ،جزاینم نیست      چوصدهاباربرخیزم دهم جان نیست بسیارت

گدایی هم به کویت چون منی رانیست شایسته             علو خصلت ازاینکه خواندی سوی دربارت

مرادرخواستن صدق است وهرگزنیستم نادم           به کوی وصل خواهم شد ،چه ،برپایم خلدخارت

برومهجوراگردرکوی جانان جان به کف داری         چه گویندت که مجنونی ،چوجانان گفت هشیارت

——————————————-507

درجام جهان دیدم آن روی دلارایت                 طوبای جنان گفتم برقامت افرایت

جان تشنه وسرگردان خواهد ،می،دل مستی    میریزو قدح پرکن زان ناب طهورایت

پیمانه جان ما پرگشت ولبالب شد                 خواهم که نگون سازم پیمانه دل پایت

درپای کویردل خشکیدلب مستم                  جامی ،دهم ،ازاین پس زان صافی دریایت

حوران دل افروزی کان غمزه برانگیزند             مانند،چوبربینند،آن آیت مهسایت

حیران شدم از رویی ،کزلوح نشانم شد          ماندم همه سرگردان درپهنه صحرایت

ازاسفل تن مارا شایسته والا کن                    خواهم که ،کشم اوجی برقدمت عنقایت

آن آیت وآن رایت یک لحظه نشانم ده             تاچندزهجرانت نالان نگری مایت

تابان صدف رویت ،مهجوردلش خون شد          بنمود رخ وگفتا ،نیک آمده سودایت

———————————–508

کلیدمیکده آه خمارمستان است                        بیاکه میکده ماوای می پرستان است

خماری ار ،طلبی ،بایدت که جان بدهی               بلی ،روال میستان ،بده وبستان است

به پای جان زدرآی ،تن نیاوردمستی                 که جان رواج ،می ،ورونق میستان است

مریدی ارطلبی برمراد، ده، دستی                     مریدکوی شدن، ابتدا،دبستان است

طهارت از دل وجان بایدت چودل خواهی        نه تن به سجده ،که اینجا نه آن شبستان است

به شوروشوق وبه اشراق ووجدخوباید             که نام کوی خماران یکی دلستان است

صدای ناله مپندار،این سماء دل است             سماء ووجد دل است این ،نه که نیستان است

بیا ،دراعه ودستار،نه ،به رهن وجود              به جرعه ای به خمی ،هرچه میدهد آن است

گذارشدشب دی دیده رابه خانه دل                چنان بدیدکه مهجورمرغ دستان است

————————————509

ای دریغا که جهان عاجزگفتارمن است                 میندانم زچه این شعبده درکارمن است

آنقدر ،ازدل وجان مایه نهادم پی دوست              گربه اقبال رسم نیزسزاوارمن است

کاروانی که دراین وادی بی ره گم گشت              گوبیابند که درقافله اش بار من است

شب تاریک ومن و،ورطه خاموشی هجر              یاداو راهبرمن به شب تارمن است

گرهزاران دل وجان داشتمی در،ره ،او               هدیه میدادم واین ،تمت ،پندارمن است

بی مثال رخ او هیچ نیابم راهی                      کافیت خواه دلم درهمه دم یارمن است

من دگردرقدح وجام ،می اش،پاک شدم           رهن اودین ودل وخرقه ودستارمن است

باکه مهجورچنین پرده گشودی درپیش            می نگویم ،چه ،هموسرنگهدارمن است

————————————–510

 

 

حالیا این من واین دل همه دیوانه اوست                 ای عجب این همه عزت که به پیمانه اوست

من نه دیکرخودم و ،خویش شناسم                        زیراموی هرخواسته ازمن همه درشانه اوست

رشک دارم که مدیدیست به کویش نالان                آنکه ،دی آمده ،ناخواسته دردانه اوست

تربت خاک رهش سرمه چشم ماشد                   همچنان ماعقب و،دی شده ،درخانه اوست

مویه ها کردم وخاکسترره برسرو چشم                عاقبت غیربدیدم ،که ،به میخانه اوست

مابه حق راه بجستیم وحقیقت درپیش            زان سبب این دل واین جان همه دیوانه اوست

هم زدیوانگی خویش نداریم گله                       هرکه دیوانه او،واله مستانه اوست

مابجز کرشمه چشم وشکر ازلب لعل                  می نخواهیم دگرچیز ،که آن خامه اوست

سالهاپیش وپس افتاد وچنانک مهجور            جان ودل دادو ندانست که ،دیوانه اوست

—————————————-511

وای من ،چون خوش شوم آنجاکه دردافزونتراست   این زمان مارامپرس ازجان ،که حالی دیگراست

جامهابشکسته ،خمهاواژگون ،دل پرشرنگ                اینکه می بینی نه بال وپر ،که جانها پرپراست

،می،نه درمیخانه می یابم نه درمحراب درس             درس و،می ،آنگه که آخرشد زمان آخراست

ناشده درراه رهداراست ومن براومرید                    بی مرادی بخت شد آنجاکه جمعی سروراست

جان دگربی مایه شد،ازجام جانان کوخبر                جان نمی بینم که جانانش براوکام آوراست

دیگرازآن سوزوسازو وجدواشراقم مپرس               چونکه بی وجدان ظاهررابه تارک افسراست

درلباس زهد میگویند تن بایدبه کار                            آنکه جان درکارگیردبرخدایش کافراست

حاکمانش حکم ومحکومان قضا راخواستند            این چه حکم است وقضا کاندرزمانش داوراست

آه دل مهجوردیگرچون کند درمان درد                     شوکرانی خواه وسرکش ،گوکه ناب احمراست

——————————————–512

سامری باردگرچون بت زرینه بساخت                   باچه نقش وقلمی روی مهینش پرداخت

ماکه عمری پی ایمان وریاضت بودیم                     همچوترساشدو درآتش کفرش بگداخت

می بگفتیم که از ره نشوداین دل ما                    قطره درسنگ چکیدو دلم ازتاب انداخت

من ندارم گنه ازاینکه شدم واله او                      پیش فرزین سعادت همه بیبایدباخت

دوش من بودم ووهمی سرآرایش او                  توسنی بودکه درزین وجاهت میتاخت

چون به رام آورم آن غمزه گررعنارا                   گوییاخامم وکافی نشده راه شناخت

گرتومهجورچنان کوشی ودل بسپاری               کس چه داند،نظری کردو به حرمت بنواخت

———————————————-513

درآبگین جام به مستی بدیمت                             احسن چنان به باده پرستی بدیمت

حوران سترحلقه زدندو تودرمیان                       جامی به دست ومست نشستی بدیمت

کفران جام باده نمودی چرا وچون                      ازکفرجام باده شکستی بدیمت

بودی چولعبتی وهمودرمیان جمع                   چون جام نوش دست بدستی بدیمت

من خویشتن به محفلت انداختم ،ولی           دوری زدی و،چشم ببستی بدیمت

آن چون دگرمباد،به حسرت گزاریم                من که توراچنانچه توهستی بدیمت

مهجورغیررانشوداین مراددل                       آنجاکه هم زجان بگذشتی بدیمت

————————————–514

جام جم درخویش نقشی ازرخ دلدارداشت                   ،می،بدوش میخورانش بافضیلت بارداشت

طالبان بی پردده میدیدندتصویررخش                       غیربودآنکس که دردل لکه زنگارداشت

هم که مادر،درزمره بیناگران بودیم لیک                    باوجودرویتش  سر،همچنان افکارداشت

تاکه دل مست از،می،چشمان مخمورش شدیم         بازفهمیدیم چشمانی چه سان بیمارداشت

می مپرس ازمن چه هادیدم ،رسیدم تا برش           روزوشب بی خویشتن ،دل قصه هایی زارداشت

سالکی بودیم، منزل بس درازو ره بعید                   واندرآن درهرقدم باماهزاران کارداشت

ماکه خودبروصل کویش جان نهادیم ووجود            برنگشت آن زاهدی که برکمرزنارداشت

بادل وجان وروان بایدرسی برکوی یار                    نازهابایدکشی هم دیده هاتیمارداشت

قدرها،،بایدبه بیداری ،که کام آیدمیان                   سالها مهجور،چشمانی چنان بیدارداشت

 

—————————————–515

آن لب لعلت مراازناب احمربرتراست              سرفدای تارمویت ،قامت سروت سراست

بارالهها کی نمودی خلق آن سیمین تنش         کانچنانش آن صنم ،بایک نگه صددل براست

مرتبت چون است،تبعیضی چنین،گو،تابه چند   کزحرم صدمحرم ونامحرمش جام آوراست

درگمانم گربداندنیزخود این رتبه اش           گویدش من نوروجدم ،او زخاک بی براست

رحمتی میکن وجودش میل دلداری کند      کانچنان دل راعطوفت ارمغانی دیگراست

گوبردبادصبا ،حال پریشانم براو               تابداندکه وجودم درفراقش بیمراست

یا چنان نقشش نمکردی ،گرفتارش شوم      پانهادم دررهش ، ماراهوایش  برسراست

دیگراین مهجوررامگداز درنارجهیم         هم،چنویی روز وشب جان ودلش راآذراست

————————————-516

کمان چاک ابرویت نشان بنموده جانم را                       شرارآتش مهرت  ز هم کرده جهانم را

به وعظ وبحث واستدلال دیگربرنمی آیی                    بریدی درزبان من دگردرک وبیانم را

چنان بگرفته ای مژگان به چاک چله ابرو                   نمیدانم دلم گیری نشان یاکه روانم را

شتابان آمدم جانا ،رخی بگشا وکامم ده          که باوصل توخواهم جست ،گمگشته نشانم را

دگرواله شدم برآن خمارچشم شهلایت            به راهت خو بدادم من دگرپای دوانم را

بلورسینه ای خواهم که رازدل براوگویم           تحمل آورداماتف گرم زبانم را

چنانک خسته ام ،میده زلبهایت،می،مستی    منت تالب به لب سایم ،به هم دوزی زبانم را

گزارازآن لب مستت ،چشم گلگونه باده        که گویم بررقیبانم ،که خوردم شوکرانم را

تورادرکوی اوعادت به مهجوری شده ،مهجور      که خواهم فاش ترگویم دگرسر نهانم را

——————————517

آتش زده چشمانت ناخواسته دنیا را               دنیاکه به آتش شد ،بنگرچه شودمارا

امروزدلم خون شد،باخواهش نافرجام            امیدهمی دارم آن نامده فردارا

دامی زده ای بردل ،آزادی ازآن هرگز               باعزت دل بشنو ،زین صید تمنارا

مهمان غم هجرم ،آواره ،که چون جویم           ازخاطردل مهر آن خاطره پیمارا

زهراست هرآن نوشم ناب و،می ،هرساقی       امید ،میی ،دارم ،ازچون توشکرخارا

بربام دلم زین پس مرغی نکند لانه              چون لانه زدی برآن افسانه عنقارا

یک دل که به جانم بود ازماشده برسویت       یکدل چه شودصدجان قربان تومه سارا

خواهد که برمشکل ،دیگربه برساقی             مهجور،کندشاید تیسیر معمارا

————————————–518

 

جام جم هرگزندارد آیت روی تورا                        صدملک شانه زند ،هرتارگیسوی تورا

شهریاران رانباشدحرمت دلدادگی                   چون شهان جاروکند خاک، در،کوی تورا

آهوان راگرخرامیدن شود،عزوجود                دست بکشندی چوبینندی دوآهوی تورا

مشک بویان ختن آواره بحروبرند                زانکه بادآورده برسوی ختن بوی تورا

دل زجانم میبرد آن قامت سرو سهی           سروهم هرگزندارد خلق و،آن خوی تورا

دست بکشیدم زخود ،جانم ستان راحت شوم     تابه کی درهجردل گیرم ،تکافوی تورا

بازمیخواهم زساقی لطف ها  شامل کند          برسرمهرآورد،آن قلب دلجوی تورا

دیده برهم می نهه ای مهجو دراین جام وصل         کس نخواهددید جزتو ،مهرمهروی تورا

————————————519

کسوت ما،ز ،ازل جامه سیه دوخته اند                     وه ،چه اندوه وبلایی که براندوخته اند

شعله آه وفغان ،چشم حقارت رابین                     بسته چشمان بصیرت  چه برافروخته اند

آن چه مکتب چه اصالت چه بیان وچه رهیست     کاین چنین هستی گیتی غلط آموخته اند

نادلانی که کرورازدل دلداران را                          آتشی کرده به پا و ،به شرر سوخته اند

گلستانان همه پژمرد وطراوتهارفت                  برسرگل همه خاکسترغم ریخته اند

ای عجب سخت به بیگانه کنندی نعظیم               گو که قلاده خدمت همه آویخته اند

دلبری بود ودلی بودو به دل دلداری                   دلبری ناشده نادیده برانگیخته اند

اشک چشم همه بین بارش باران مهجور          شادمانی به خم ابروی که بفروخته اند

————————————–520

مرا مهروی دل برجایگاه دل مکان دارد                  مقامش درمقام زندگی حکم روان دارد

به پیش حضرت اویش مرا جزکالبد منگر       که من جسمی چنان جامد به جانم اوست جان دارد

مراگرکسرت مستی کندفرتوت وپیرازتن              به جان پیرمن اوهمچنان قلبی جوان دارد

چوخواهم باکمانی تیرنابودی زنم برخود             نیازم نیست برآرش ،که اوابروکمان دارد

ولی دانم کمان ابرو خمی برما نمیارد                  که زیراعزتی والا،بر،ابروخمان دارد

ورا درجایگاه دل نمودم مسکن وماوا             ازاین است اینکه دلجویی هم ازدیده تران دارد

اگرملک سلیمانم بدادندی به آن ملکم            همو مالک نمودممی ،سریرلامکان دارد

که مهجورازجهان یک دل گزینی بهترازصدها       وآن یک دل دلی که دلبری بردلبران دارد

——————————————521

که گفت موی تورادرزمانه شانه نباشد                 چه ،غافلند تورادرشانه درزمانه نباشد

به طره های توباآن وجودجعد وشکنها                 جزم زشانه غیبش دگرنشانه نباشد

خصوص اینکه کمند است وریسمان اسارت        ازآنت است به مشاطه کس روانه نباشد

چنان حریرختن درنسیم طره فشانی              که دست بربط وچنگش ،برآن ترانه نباشد

تبسم تودل وهوش ازهزاربگیرد                     تبسم توبه هرغنچه وجوانه نباشد

به غمزه ،پلک چوتیر و،کمانه کن ابرو            که آرش آیدوبیند،چنان کمانه نباشد

بگیرشعله هجران که سوزدم،گله ای نیست    چوآتش توبه هیچ آتشی زبانه نباشد

بیا ومینگراین سروبوستان مهجور          به شرط اینکه ورودیت خودسرانه نباشد

———————————–522

سریک تارمویت جنگ عالمگیرخواهدشد                  بیامهری نشان بردل ،که فردادیرخواهدشد

شباب عمرمارامی نکن درحسرت رویت                   شباب عمرجانان هم زمانی پیرخواهدشد

کنون بالشگردل یک منم فرمان جان بشنو             که فردالشگرآهم ،دم شبگیرخواهدشد

به عجزولابه اکنوی خاک کویت طوطیادارم       مکن بازی به عجزم دل به سویت شیرخواهدشد

به خاک حسرتت سایم دل وجان وسروچشمم      چومادلگستری هرگز نه شاه ومیرخواهدشد

نشان آن قامتت برکرسی بخت ای صنم اما       زتخت بخت هربخت آوری هم زیرخواهدشد

بیامهجوررافرمان کن اینک هرخطادارد           که فرمانت بجای آردنه باآن سیرخواهدشد

——————————————–523

صبراگرپیشه کنم بردل وجان بازآید                          آن رهاگشته زدل سوی عنان بازآید

چشم جان در،ره ،دوخته ،بنشینم تا                          آن بت ولعبت صاحبنظران بازآید

آن صنم راکه بت سامریش ناچیزاست              کاش یک لحظه سوی دیده تران بازآید

مانگفتیم  که  سر برقدمش مگذاریم                   جان فداگربت مشهوربتان بازآید

تارمویش که صراط من افسرده دل است            قصدجانم کندآن تاربران بازآید

حرفهادارم وصدهاگله تاچون شنود          زان سبب خواهمش آن سرو روان بازآید

ماهرویان نسزد اخم به ابروگیرند                   لیک اوگیردو باخشم ژیان بازآید

منتظرتابه کجابرسرکوی صنمشل                 ااقل برشرف خط ونشان بازآید

فکرمهجوربجز ماندن ودل سودن نیست        کاش آن ازغم واندوه رهان بازآید

————————————–524

مرادرسروصال آن رخ مهتاب بودآن شب       نه من بل صدهمه تشویش شیخ وشاب بودآن شب

من وچشم ودل وجان وبه سراندیشه هجران     همه سجده کنان درخاک واو محراب بودآن شب

به بدر روی اومهمان هزاران سورخورشیدی        که نورازروی اوجاری چنانک آب بودآن شب

ملائک دست دردست وسلامش رادعاگویان      ورای عالم قدسی چه عالمتاب بودآن شب

زناب عزت مستی دلاویزان همه دل مست      ز،خمهای روان جاری به جانها ناب بودآن شب

من ازخودغایب وبااو به وجد روئتش حاضر    خوشاکه قیل وقال تن همه درخواب بودآن شب

فروغ روی ،ره ،میداد بررهواریان درپیش       که ،اذن بارعامش ،نه ،به قیل وقال بودآن شب

ازآن مهجوردرمحفل سراغ باده ای میگشت    که خودازخویش نشناسد ولی نایاب بودآن شب

———————————————525

به دیدارتوصدهاجان فدا،جان منت چون است      دلی دارم به دیدارت ،نمی دانی چومجنون است

سراغ روئیت رویت زهجروآه پرسیدم            بگفتندم به کویی روکه آب دیده اش خون است

مرا دیگرنمی شاید بریدن ازتو وکویت          که دیگردل اسیرتو ،چنان مغروق ومفتون است

ز عرض روی جان ،جانان جان راهرزمان بینم      نمی دانم چراازخجلتم ،رخسارگلگون است

فراقت رانمیارم ،اگرهم خجلتت دارمد         می بی تو دل وجانم زخود بیگاه ومحزون است

مرا صدها اگردل باشد ودر راه بگزارم         چولطفت نیست دراینراه ،دیگرناله بیچون است

به دلهایی که دادی وعده وصلت ،وصال آمد    مرابی وعده کردی ،ازچه ام ،دیدارمظنون است

به پای دیدنت جان دارم ،ازمن سیم زر ناید    که بردلداده دل باشد ،که درویشان نه قارون است

برومهجور درکویش بگسترجان ،که می آید    زجان برجانب جانان شدن ،برصرفه مقرون است

—————————————-526

بانگ تکبیر موذن که سحرگاهان خاست                 کام من هم ،می ،صافی زکف جانان خواست

دوش پرسیدمش ازمحرم محرمخانه                   گفت تکبیرهم ازحرمت کام تو نکاست

واعظ،ازمن مبرآن حدس ،که آیم به نیاز            آنچه درروز ازل کج شده ،کی آیدراست

امرمعروف و نهی ازمنکرتو جای دگر              هیچ دیدی که خذف درمحک ،در ،به بهاست

زهد وتذویروریا ودغل ازآن تو باد                 حدس مااز،می ،صافی ،ز،می ،تن به فراست

برسرو دیده ماسایه جانان بهتر                    ما همان سایه بخواهیم که آن فر هماست

پیش قاضی نشوم ،چون به قفا حکم کند      حکم مخلوق به مخلوق ندانم که رواست

راز مهجورهمان است ،که محرم میگفت       از ازل بود وهمان است که هم کامرواست

——————————————-527

مراکه اینهمه آتش به شوق دیداراست                 ازآنکه صدهمه نازوکرشمه دریاراست

بسی زعمرگرانمایه صرف شدبه رهش                 که بازگشتنم ازنیمه ره ،مرا،عاراست

اسیرحلقه زلف کمندموشد ه ام                          هلاکتم زنگاه دوچشم بیماراست

زچشم تن چوببینی خمارودرخوابم                 به چشم جان نظرافکن که،مست بیداراست

ازآنچه خویشتنم باتنم ، تغافلهاست              ز تن ،که دربشوم ،جان دیده هشیاراست

به بام سقف جهان جایگه دهید مرا            که پیرگفت رخش نیکترپدیداراست

ز ،تن ،کنید ،مخواهم لباس مسجدودیر            نیازمن نه به زنارونه به دستار است

مرا هبوط ازآن کرده گناهم بود                       بریدجایگه اولم که ستاراست

به عالم دگراست ارتباط تو مهجور              مرنج ازاینکه ،چو،اغیارگفت سرباراست

—————————————-528

آنچه ازمطرب وغمازه شنیدیم بس است                 مطربا مشغله کم گیر که بانگ جرس است

چنگ ودف این دل مارانکند شادوخرام                بانگ کوچ آمده هربانگ که آیدعبث است

کام مطلوب زمان زینهمه تلخی خون شد            دیگراین زیور وآرایش تن خارو خس است

گربکوچندکسان ،بیم چه داری از دزد               دزد خودباش تو ،چون دزدقفایت عسس است

جامه کبروتظاهر،ز،تنت دورنما                   به چه کارآیدت این کبر ،چوباتو ،نه کس است

گرنباشدکس ومن درخود وباخودباشم              چه کنم اینهمه زیور که به جام قبس است

منجلابیست که افتادم و دربیراهی               می ندانم به رهائیم که فریادرس است

شاخ وبن هرزه درآمد به درختان وجود           گوئیاتیغ هدرزن به سراغ هرس است

اینکه ازدوربرفتندکسانت مهجور              خواجه خوش گفت که بردورحلاوت مگس است

———————————–529

روئیت قامت اولحظه سامان من است               گوکه ،دیدار رخش ساحت ایمان من است

گر درآیم به سرکوی ،نگاهم نکند                     آن زمان برسرپیمان دگرعصیان من است

صبربرهجرتمودن دگرم طاقت برد                 ای عجب باورخوش که سرایقان من است

برزبانم بجزازذکر ویش وردی نیست             بی وصالش همه چون کالبدی جان من است

دردمندی که طبیبان همه عاجزبه علاج         لحظه دیدار رخش نسخه درمان من است

دوش میگفت که ،آیم دهمت تسکینت       وعده آمدبه خلاف ،این چه به تاوان من است

بازکردم  ،در ،دل لطف نمای وقدمی         پیش نه ،روشن جان کن که دل ازآن من است

گفت هرجاکه شوم ،جزتوندارم مهجور     دیدمش بر سرهرشاخه غزلخوان من است

——————————————530

 

کاروان بانگ رحیلت منوازان زود است                     کوله ام گوبه بیابان شرر مفقوداست

تا من آن یابم ،خورشیدبرد نورسرور                     وقت مهتاب بکوچیم که آن مقصوداست

حله سرخ چوخون بارکنیدازاین پس             چونکه درخطه وحشت زده گانش سوداست

بازبنگرکه به باریکه نباشد دزدی                   گوئیا قافله دزد است وعیان مشهود است

اینکه دستارزنی وقت عیان کوچ کنیم         شایداین است که اقبال درآن مسعوداست

کوچ این حله ببایدبه شب افتدزیرا                 روز روشن دگراین تجربه ها آلود است

کاروان رابه سراپرده نگهدارمباش                پرده پاک سراپرده دگرفرسوداست

کوله بارت بنمایان چه بری دراین راه           همچو وهجورکه بارش همه حرمان بوداست

—————————————531

 

سلامی ده مرا ذررهگذاری سرکویت                    مگردان باهزارعشوه چنان بیگانه ای رویت

طبیبانه نظرکن ،رجعتی خواهم به آرامش          بگوتاکی جفاکاری ازان قلب جفاجویت

منت بنشسته ام دررهگذارکوی سرگردان           که یوسف واربادآرد به کنعان دلم بویت

بیفشان طره هادرباد بویت راازآن گیرم           چه،رخصت نیست ازکنعان نمایم عزم برسویت

قراولها گذارندی مگر درکوی بازآیم                که آویزان کنم دل رابه دارتارگیسویت

چنان اندیشه هجران هنرها آفریدازمن         که برترسیم میمانم ،چه سان افشان کنم مویت

سلامت باد ذیجودت،به هرجاکه شوی جانا     دعاگویم که درهجران رقیبان ناورد هویت

به کویش گرشوی مهجور ،افتان رو ،سلامی کن     که بلکه پندهاگیردازآن آرامش خویت

——————————————–532

 

تو بانازفسونگرچون پریشان میکنی مارا                 فراوان نازکن صد درد درمان میکنی ما را

به کوی باده پیمایان خوشاجام ازتو برگیرم           که حل مشکل ازآن جام آسان میکنی مارا

خذف بگرفته دورگوهر دردانه جان را            خذف بشکسته ازاین تن ،همه جان میکنی مارا

به آبادی که درآنم خوشابر حرمت مستی        صلاح این است باجامی تو،ویران میکنی مارا

به یادحرمت دیرینه مستان کوی جان            ازآن بسیاری حرمت هراسان میکنی مارا

منت هم مرغ دست آموز آن طرف گلستانم   بیاموزم که،جان بینم،چه حرمان میکنی مارا

به بوی نافه مشگت نه من صدجان فداگردد     من ومااین ندانسته ،توفرمان میکنی مارا

بلا نوش است ،نیش هربلانوش است ،بفرستم    که بانوش بلا درحکم ،دیوان میکنی مارا

نمیدانم چه میبایدچه میخواهدشدن مهجور  هرآن خواهی که خواهد شد،چه خذلان میکنی مارا

—————————————-533

 

الا ساقی به گردش آر ،جام زندگانی را                         بگو ازنودهد عارف نوای آسمانی را

قدح ازناب خودپرکن بنوشان میگساران را              مگیرازهیچ میخواری مزید شادمانی را

بریزازناب شادابی که دل سودای آن دارد               مگیرازمن تو ای ساقی مزایای جوانی را

مراامروزخوش کردی که دادی ناب شادابی          خوشاشادان کنی ساقی برایم روزثانی را

ز تن ،کن ،کسوت مستی بدورانداز غم ازدل         بیا برتن زشادی کن چومن ،برد ،یمانی را

حقیقت رابگو برما ،طریقت رادوامی نیست           مکش برزندگانیها تو هم تصویرمانی را

من آن میخوارخوش ذوقم اگرنابت رسد خوش ها     چونابت نیست تانوشم به من ده کاردانی را

اگرمرگ است ونابودی چراخلقم بکردی ،گو         چوروزی خویش میمیرم نخواهم پاسبانی را

مکش فریادخود مهجور،او خودساقی جانهاست    زسر ،نه ،معصیت دارد  دگراین لاف خوانی را

————————————————534

 

دل تابه یاد روی تو افتدجوان شود                            بی یاد توجهان دلم ناتوان شود

درپرده گویم این سخن ای مونس وجود         چون من نه کس به خاروگلت نغمه خوان شود

دل کزفراق روی توافتاده درنشیب                 ترسم روایتی سرهرداستان شود

عیسای من فتاده ام ازپای،همتی                   انفاس عیسوی بدم ،این مرده جان شود

تاجی نهاده ای به سرت میروی خرام            تاج جهان به تاج وقارت ضمان شود

آن نازوآن کرشمه که دیده به چشم مست        باشداسیرغمزه کنانت جهان شود

آرایشی چنان به قد سرو داده ای                طوبا حسود سرو قدت درجنان شود

لعل ازلبت چوقطره برآید به جوی خشک       بالله بجوشد آب وبه دریا روان شود

مهجوردرفصاحت گفتار واوج شعر          درمانده گشت ،چون سر شرح وبیان شود

——————————————535

 

بساط عیش مگسترکه سبزه خونباراست                       هزارگردن مست ومریدبردار است

صراحی وقدح وخم مگیردر انظار                                ببین که محتسب دوره گرد هشیاراست

مخواه باده به پنهان درخفا مستی                              که چشم شبرو واعظ همیشه بیداراست

لباس زهد به تن کن بیابه محفل وعظ                      فراخ کوی شریعت نگر ،چودرباراست

مرو به جانب میخانه ،درب ،بربستند                       پیاله وقدح وجام ،می ،نگونساراست

ز دوش کند،دگرپیر خرقه ،کنج گزید                           زمان معرکه مکروریو اغیاراست

صواب ملک به زهد وریاگزید ملک                            هرآن ملک بگزیند هم آن سزاوار است

مراچه ،کارجهان ،مشورت نه کارمن است                که کارملک به تحریف شرع درکاراست

گناه اینهمه مهجور ،گوبه گردن کیست                   هرآن سکوت کند،خاطی وگنه کاراست

——————————————-536

به نازمیروی ونازمیکنی چه کنم                           به هرقدم گله ای سازمیکنی چه کنم

مرا به خون دل دهرغوطه ورکردند                      تودامنت سرخون بازمیکنی چه کنم

مرا به خاک سیه دست وپای بربستند                  توبرمشاهده پروازمیکنی چه کنم

به یوغ بسته مرادست این زمانه پست               توخنده باگله آغازمیکنی چه کنم

زمن گرفت ،قساوت ،تمام جان وروان                 تورابه این همه که،آز ،میکنی چه کنم

میان خون دل واشک وآه سردوحزین                 تو رتبه هابه خوداحرازمیکنی چه کنم

به گرددایره گردیم ما وسرگردان                          توقدخم شده ،افرازمیکنی چه کنم

مرا به آتش نمرود داده حکم رقیب                      توحکم اوهمه آوازمیکنی چه کنم

به چشم  بسته  مهجورازجفای زمان                   تواین همه ستم آغازمیکنی چه کنم

—————————————537

صراحی گیردردست ونمای آن روی مهسارا                          کریهان زمان کردند آلوده دل مارا

نه راهی مانده برگامم که ایم برسرکویت          نه ایمانی به دل زین پس نه بشناسم مصلارا

به زنارمیان بستند ایمان ودل ودینم                         کنشت ومسجد ودیر وهموراه کلیسارا

گرفتندازمرادما زدوش آن خرقه دیرین                    زهم کردند هم نظم شب و وروز ثریارا

به جولان داده اند اسب ورجزدردهرمیخوانند         گرفته چوبه چوگان زنند ،عرض  مسیحارا

دغل بازی ومکاری گرفته رونقی ،زین رو                 گرفته جهل وتاریکی همه اکناف دنیارا

یکی باجنگ وخونریزی یکی بانام دلسوزی               کشاکش درمیان تاچون زسرگیرندفردارا

سریرحاکمان هرگزندیدم عدل وداد آرد                   که گیتی آزموداول سکندرهاو دارارا

نه مهجوراین چنین باشد،برویدگل به گلزاران        زگلزاران گل افشانی رواق طاق مینارا

————————————————-538

 

شرارآفت بی حرمتی گرفته میانم                         زدست بی هنران رخت برکجا بکشانم

زمانه داده به دست رزیل طوطم قانون                 مرا نه جرات آنکه نوشته اندبخوانم

خدای را،به گدایان بداده اندسریری                       چنان به کبر نشستند ،من بروزندانم

خذف نشسته به جولانگه زمان سرقیمت             که زر،زپرده پنهان ظهورمی نتوانم

درخت سیب رعیت به دست شرع هدرشد        غلام گوید ازیرا منش زریشه برانم

صراحی وقدح وجام باده وخم ،می ،را              زجورشاه وغلامان کجاودیعه نشانم

به کهنه خرقه دیرینه ام طمع بنمودند               ز دست قاضی وحاکم دگرقبس بدرانم

به روز روشن ،اهوراواهرمن سرجنگند              اگرشکست اهوراخورد شکست امانم

کمین سایه شیطان به رمی جمربخیزند           به رمزگفته مهجورچون طریق برانم

—————————————–539

به رخت پاره ازاین کوی اگرکنم پرواز                            به کوی خواستنم زندگی کنم اغاز

مراکه لحظه بودن وجودجام ،می ،است                       پریوشان قدح گیر،میکند همه ناز

به راه میکده هیچ آفت گدارنبود                           ندانم ازچه فتاده است درنشیب وفراز

نظربه کوچه رندان مست چون کردم                  زجوردست قفا ،جمله شان به سوزوگداز

به چشم دیده جان نیست روئیت رخ یار             به صعب وسهل جهان خو کن وامیدمباز

ندانم ازکه شنیدم به منطق این مصراع                 زمانه باتونسازدتوبازمانه بساز

هزارگونه تعب دارداین جهان بردوش                  نبودونیست ملوکان دهربنده نواز

خوش آنکه ماهمه ازنوش باده مست شویم         که خودبه خویش شویم ومگستریم نیاز

بخواب  وچشم تماشاببندزین همه جور               مگوی قصه ،که مهجورقصه گشت دراز

————————————-540

نسیم صبح ظفرمژده داد وصل نگار                        به گلشن آمده ام پای عهدو قول وقرار

تنیده دام شکاری گرفته راه امید                             مبندراه امیدم شدم به زلف شکار

گرفته چارجهت درحصار رشته ناز                     ندارم ازهمه سو راه جست وراه فرار

به جعدموی دوزلفش فتاده ام دیگر                    فتاده حلقه زلفش به گردنم چون دار

چنان خرام غزالان گذشت ازسرکوی              که دل زجان شدو افتادنقطه اش به مدار

صراحی ،می ،وچشم من وعصاره خون         شدندهرسه زسودای هجرتوبیمار

جفای توز وفایت هزارمرتبه ،به،                     کرم نما وجفایت به جان ما بنگار

توان ماهمه درشد زجان ودرماندیم                 که بس پیاده دویدیم ازپی توسوار

گزیده گوی ونهان جوی پرده کش مهجور         زقشروطایفه نازکن امید مدار

——————————————541

برسرش بادصبا خرمن موافشان کرد                             آنچه یلدانکند بادل ما اوآن کرد

بوی مشگین دو زلفش که شدی نافه گشای                    درد دیرین دل خسته ما درمان کرد

ای عجب باهمه آن نازکی وقلب سلیم                          غمزه ای کرد ورواق دل ماویران کرد

لب که بگشود چنان غنچه درآن وقت طلوع                گلستان رابه شگفتای لبش شادان کرد

تابه کی بر رد پایش بزنم بوسه عجزآن                 چنان رخنه که برجان ودل وایمان کرد

جعدمویی زده برهم که به آن عشوه وناز               میندانست چه آتشکده ای برجان کرد

آتشی بردلم افروخت ازآن سوزو گداز                   هیچ ترساننمودی  ونه باصنعان کرد

آن حمیرا رخ وشهلای دوچشم مخمور                کردآواره وهم بی سروبی سامان کرد

بی وفایی نکندپیشه  که دیدی مهجور               برسرمهرشد وباتودلش همسان کرد

————————————-542

فتنه انگیزجهان فتنه فراوان دارد                          هم ازآن است رقیبان سرعصیان دارد

میکشدتیرجفا میشکند جام سرور                         آن قدرهست وفایی نه به پیمان دارد

میخورد باده خون ازخم دریای غرور                   مست دریای غروراست که فرمان دارد

سرهرکوی زمان عربده مست کشد                       هم سرحکم حدشرعی مستان دارد

من به آن غمزه مستانه که دراودیدم                   بهرتسخیرجهان زلف پریشان دارد

هرکه راگوشه چشمی نگرد ،دل بازد                 دیگرآن دلشده نه دین ونه ایمان دارد

برخم ابروی ،اگرتیرنهدازمژگان                    دانی آنگاه چه سان تیزی مژگان دارد

هرچه درداست وبلابرسرکویش حاضر             زخمها میزند اما نه که درمان دارد

پایمردی تومهجورچنان گرباشد                      غلبه بردل بدخواه رقیبان دارد

———————————-543

زساقی باده ای درجام زرین خوی میخواهم           به بزم باده محبوبی پریشان خوی میخواهم

پراست اکناف وهرسویم کریه الوجه کرکس خوی   به بیداری صبحم لعبتی خوشخوی میخواهم

مشام ازاین همه بوی تعفن بدمزاج آمد               خدارا لحظه هم درک گلی خوشبوی میخواهم

روان شدخون دل برکوی وبربرزن ،کرامی کن        گلاب ازخرمن گلزارها برجوی میخواهم

کدرتا چنداین قلب پریشان درسرای دل              سرلطف ،آی ،من دلدار وهم دل پوی میخواهم

حدیث ازهرکجاگفتند ،وعظ ویاوه گوئیها             به محفل ساقیا مستی حقیقت گوی میخواهم

بریدند عارفان  از ،می ،نگرمیخانه خالی شد         نشان وعزتی دیگربه دیگرکوی میخواهم

به شلاق جفاپیکر بریدند ازوجود ما                  به فریادرسا ازعارفان ،داروی ،میخواهم

سواراسب شبدیزی ومهجورابه چوگانت              بگو، میدانگرعصیان دردم ،گوی ،میخواهم

——————————————544

تادرکمین زلف تو پنهان شود دلم                           حل میشود زلطف وصفای تومشکلم

لیلای من ،کجابرد این کاروان تورا                        بنگربه پشت قافله دنبال محملم

درپرنیان کوی توآسودگی کجاست                      هرلحظه خارمیخلدوپای درگلم

تن میرودزمن ،مبراین جان ودیده را                   حسرت هزارباربه آهی که حاملم

مارااگردل است وروان و،نفس به جان                الطاف اوست ،من به تنم جمله عاملم

باآن فرالخ قلب وبه آن ساحت وجود                لطفش مراست ،هم به عنایات شاملم

درزیرچترموی جهانگیر وتارزلف                    خوش  آرمیده ام بر مهسای خوش دلم

بگریزم ازهرآنچه به مکتب فرادهند            دل داده ام به حضرت جانان ،نه ،عاقلم

مهجورمیشود کند این لطف ،و،آن وجود         باغمزه وبه نازنشیندمقابلم

————————————545

کامم ازآن لبش که میسرنمیشود                              شاید که حکمتیست مقررنمی شود

رویی کشیده دست ازل درفروغ لوح                    آن چون رخی به دهرمصورنمی شود

هردل که ازنگاه نگارین اوچشید                           تاروزحشرذره مکدرمنی شود

گیسواگربیفکندش درکمین هور                          بلله که فجرنیز منورنمی شود

عمری گزار ویکدم ازاو کام وصل گیر                   چون درگذارعمرمکررنمی شود

صنعان اگربه غمزه ترسادهد دلش                      دلداده با دلی که مقصرنمی شود

بایدکه جان ودیده ودل دادودل گرفت              هرخواستن به زر که مسخرنمی شود

تاازکمان ابروی و ،مژگان چون خدنگ              تیرش به دل نخورده ،موثرنمی شود

مهجورخاک کوی کند کحل چشم خویش             بیهوده گفت کس که مظفرنمی شود

————————————546

افسوس ازآن طراوت وحاشا به این غرور                    ایوب کی شودبه چنین داغ دل صبور

گسترده سفره ای که طعامش همه غم استبا               هیچ دل نبوده دراین دامگه سرور

لبها به هم تنیده زنامردمان به ترس                         لب کی کنادخنده به تزویر وحرف زور

جانها همه به کام تباهی کشانده اند                         هم پرده سیاه که ناید به دیده نور

درکشمکش ز روی زمین تابه آسمان                        برهم زدند نظم مدارات ماه وهور

پادر رکاب توسن وجولان به روی خاک                درقهقهه به نازوبه عیش وبه حال شور

آیاشودبه خاک زندپشت اهرمن                          مزدای پاک ،پاک کنددهر ازشرور

نم ها چکیده ازدل وازچشم عارفان                 خشکیده چشمه شریان گشته دیده کور

مهجور، روبه جانب موسی وخواه از او            ازبهرمرحمی به جهان ،پانهد به طور

—————————————547

به فقروفاقه زشب تابه صبح درگذریم                            به داغ حسرت بشکفتن گل سحریم

دریغ ازآن همه فریادوغفلت ساقی                                 هموزغفلت ساقیست ،زارودربدریم

تهی شدند همه جام وخم زباده شوق                           به ثوب وجامه تزویر راه می سپریم

پراست جام وسبوازشرنگ باده زهد                           وفاق وصلح وصفارابه هیچ می شمریم

خدنگ جورگرفتیم وباکمان غرور                               سوارباره وچوگان به دردمی سپریم

زماهزارهزاران ،سرورفاصله کرد                              به حال زاربه ابهام خویش می نگریم

شکست بال پروآشیان بکندزبن                              به خاک تیره نشانید ،پس ،کجابپریم

دلی که بودبه صدهاهزاردل دلدار                         زصدهزاریکی نیست ،جمله بی ثمریم

نماند این همه مهجوردل به آه وبه درد                زخواب خفته بخیزیم ماکه بابصریم

—————————————-548

دربادیه حرمان دیگرنه مراجایی                                آنجاکه نمی بینم سودای دلآرایی

هرانجمنی رفتم مفلوک بلادیدم                             حل می نشدی هرگززین دردمعمایی

دلدرگروحرمان ،جان رهن تغاولها                           بیهوده کندهرکس جدی وتقلایی

برلاشه مرداری شاهین نزند منقار                      قدخم نکندهرگزبرسفله ،سرافرایی

خورشیدجبینان راتاریک مپندارد                        آن دل که دراوباشدانوارتجلایی

دامن بتکان بازآی ،درکوی دل آویزان                آنجاکه نشدکاراز،اورادمصلایی

دراعه برون آور تن پاک کن وجان شو            تاساحل امیداست ،چون غرق به دریایی

لب دوز ودلت بگشا ،گوتابه دل آویزد            هرآنچه زدل خیزد ،شدئاضح وگویایی

مهجوربه سعی وجهدازورطه توان رستن             تابازبه بر گیری آن لعبت مهسایی

—————————————549

ازکوی دل به گام شتابان چه می روی                        ازماگرفته ای سروسامان چه می روی

گیسوگشاده ای و به یلدانشانده ای                           خورشیدروزرا،مه تابان چه می روی

ماراترنج داده وببریده ایم دستهم                       برفکنده در،چه ،حرمان چه می روی

محتاج غمزه ایم ازآن دیده خمار                           دادی مرادویده گریان چه می روی

خواهم که دارجان کنم آن گیسوان جعد                  آن زلفها نموده پریشان چه می روی

بنگربه زیرگام ،دل وچشم وجان ماست               کردی ندانم اینهمه عصیان چه می روی

تیری زدی میان دل وخون دل چکیدمر               حم نداده ،ناشده درمان ،چه می روی

آهسته نهه قدم  که دلم زیرگام توست               دادی مرابه اینهمه خذلان چه می روی

مهجور،پرگشاو گذرازورای هجر                     میزن صلا که ،یوسف کنعان چه می روی

—————————————550

فکرتو وفراق تولزسرنمی شود                              گویاامیدوصل تودیگرنمی شود

خواهم که سرنباشدو بی سرشوم به کوی         افسوس وجدبی دل وبی سرنمی شود

جان فرش راه،غمزه کنان باخرام ،رو                 آیاکه جان به لایق دلبرنمی شود

هریل که شداسیرتومهروی اودگر                     رخت یلی کند،که دلاورنمی شود

خضرنبی به یک نظری خاک زرکند               هرخاک هم به یمن نظر،زر،نمی شود

بسیاردل فدای توشدکونشانه ای                هرگزنشددلی که مسخرنمی شود

درد،ار ،علاج بایدودرمان اگرتوئی            هم التیام ازتو ،زهر درنمی شود

دلداده گان کوی وصالت قدم زنان            ازپی روند وراه به آخرنمی شود

مهجوردرکمین رهش همچنان بباش         باسعی انتظارتوبی برنمی شود

—————————————551

کمرخمیده شدازحمل بار درد به دوش                            دلم به ناله دردم دگرنداردگوش

شکایت ،ار ،بر قاضی برم که حکم کند                          مراز درکند وگویدم که باره مکوش

دهان سیر قضا ،حکم گرسنه چه کنا                         درداتکاند وگوید،نشین وباش خموش

منی که شب همه ازدرد ناله دارم وآه                        بگوش میرسدازکوی زهدنوشانوش

چرابه کوی ردامنصبان رهم ندهند                      که گفته ام صله جان به ناروامفروش

جهات خدمت هستی اگربه جان ودل است       چراکنی به یکی جرعه عیان مخدوش

پیاله ،می ،صافی بخواه ازساقی                   نه هر،میی ،که دهددرپیاله باده فروش

زباردوش چوخواهی شوی رهاباید              دلت به کوی خرااباتیان نما مفروش

بیا ودیده به دیداریارکن روشن                 دگربه ساحت مهجوراینچنین مخروش

————————————-552

بده گلگونه نابت دگرشیرازه ازهم شد                         بیاورکاین دل خونین ماراغم فراهم شد

سرنظم جهان ساقی هزاران مدعی آمد                 جهات ازکف برفت و نظم گردون نیزدرهم شد

دلی زین پس نمی یابم که بی دردوشررباشد          بساط عیش بربستندو جام دهردرغم شد

الا ای داورهستی چه شدآن کام واین مستی    چه زلفی شدچنین افشان وخورشیدت به ماتم شد

حریروپرنیان بربادشدخاکش به چنگ آمد       چه کامی سوخت ،خاکستربه جام جان آدم شد

به گام تیزشبدیزی  چه کس بربودچوگان را      چنین بازیچه دردستش چوگویی ملک عالم شد

به دیرومسجدوراه کلیساخارمیروید              ستم هارفت در ره ،بی اثراورادخاتم شد

چه آمدبرسرآرامش دریای خواهشها         چه ظلمی رفت کاین دریا به موج ودرطلاطم شد

تورامهجوراین ناگفته هاگفتن نمی شایدب    گومستی دگربس ،زین سپس هشیارخواهم شد

——————————————553

لب  پیمانه لبریزاست ومن محتاج دلداری               به دلداری بخیز ،ار،درمنت بینی سزاواری

نه باآن دست پرمهرت دهی جام،می ،مستی          نه درپیش رقیبانم به آن قهرودل آزاری

مرا درصدرمجلس خوان وبنشان پیش خود،تاهم     ازاین روحاضران بینند قدرم بیش بشماری

به چشم انتظاراکنون رسیدم تابرجانان               به کویت ،تادل مارا به اوج وصل بگماری

هلا،احسن که بنمودی چنان اکرام ودلجویی          که هم پنداشتم آیا به خوابم یا که بیداری

به خاک افکنده بودی چون زنافرمانیم ،تن،را        سخایت باورم می بود ،جان برعرش بگماری

به هرنابی که مینوشم زجامت بوسه می چینم    من ازهربوسه جامت ،به جان یابم  پدیداری

سبوی صبرماهرگزمکن پرساقی صابر            مباداین جام واین جان رابه دست غیربسپاری

صبادرصبح صادق گفت مهجورا ،چرا، غفلت       صلا زن صبح خوابان راکه شدایام هشیاری

——————————————554

چومستی هاشودمخدوش ،هستی راشرارآید                 شرار ،ار،پای بگزاردبه سختی درگذار آید

چوتوهین آوردغیری ،به جام وکوی میخانه                 وفورازکف شود ،برجام ومیخانه ندارآید

به کوی وبرزن سامان چوافتد دردبیعاری             به سختی میتوان گویم که نظمش درمدارآید

نه خوش باش اینکه شب خوابی وآیدصبح بیداری   چوسعیت نیست درملکت نکشتی چون ببارآید

به سعی وکوشش وجهد وتلاش وخواستن باشد       که ابلیس جهالت پیش تو مفلوک وخوارآید

خوش آن دستی که گیرد جام پرازدست آن ساقی     به هشیاری خورد ،هم بادل وجان هوشیارآید

بیا چنگی بزن زلفش بگیرو راه خوبان رو             چوبی دل پا نهی ،بینی به زلفش سربه دارآید

به هستی چشم بگشا مینگرخورشید هستی را      چه ،باخودمیبری نفرت ،که روزت شام تارآید

چومهجورازمیان برخیزوسرکش جام صهبایی      که جان گربی دل و،می ،شد،ندانم چون بکارآید

———————————————–555

امشب چو ماه آید وبیندتوماه را                                 هرگزنگیرد ازرخ ماهت نگاه را

ای یوسفی که زینت معنای خلقتی                        نوررخت نموده به خورشیدچاه را

برنعمتی که داده خدایت ،ثواب کن                      چونین اگرکنی  طلبم دادخواه را

خوش منظری ،نه اینکه شهان طالبت شوند        سیراب کن زغمزه گد رااوشاه را

گیسوفشان وسایه مهرت بگستران                    میده پناه جان من بی پناه را

واعظ چه میزند سخن ازهاله گناه                   بینداگرتورا،چه ،شناسدگناه را

بلقیس ازسبا به سلیمان به دم رسید              آن دم نهاد درقدمش عزوجاه را

مارانه آن زیادونه این کم ،نظرمباد                  ازمامگیر ،این نگه گاه گاه را

مهجوراگربه خدمت خوبان درآمدی           هرگز مدارکج بر ،خوبان کلاه را

————————————–556

چنانچ زلف سیه راتنیده میدانم                                                 چو آهویی به کمندش اسیر ومهمانم

خمیده ابروی نازک گرفته ناوک تیز                                          نشانه گیرداگرهدیه میکنم جانم

به صیدگاهش اگر،رمکنم عجب منمائید                                 که صیدعادت رم داردو منش آنم

چوصیداوشود ومن هموشوم صیاد                                         رمیداگر سرتعقیب صیدنتوانم

خدای راچوبه صیدش بخاستم ازشوق                                 پی گرفتن زلفش شوم ،به پای دوانم

گزارد آیم ودرمجلسش نشینم وآنگاه                           شراب مستی ،ازآن لعل لب ،نمی ،بچکانم

چراست اینهمه زیبایی ولطافت خاطر                          به آن لطافت دل گیرد ازوجود روانم

کتاب درسم اگر،اوستاددل کندش باز                         نوشته ای نه بجزنام اوست ،نیز مخوانم

به جام خاطرمهجور ریز ناب ارادت                         که غیریاد وجودش به دل ،دلی منشانم

—————————————-557

به پای سبزه نگاری وازشراب ، منی                                      به گفته مینشود هم به یاوه سخنی

دلی بباید ودلدار،هم وفاق وجود                                       هم ازنگارو دل وجان ودیده ممتحنی

توبیت حزن مسازازفراق یاربه خود                                   که بادمی نگشاید عبیر پیرهنی

به عقل مینشود راه دلبری پیمود                                      هزارخارخلد نیست راه ما ومنی

شراب مستی ازآن لب چشیدن آسان نیست                 هزارساله رهی باید وغم محنی

به رشته سرزلف نگارمخمصه هاست                      که رشته سرزلف است آن ،نه ات ،رسنی

میان گودذنخدان وچاه فاصله هاست                     چراست بیهده این سعی ها که چاه کنی

شرار درد نگاری چو روی بنماید                               نه دردچاره شود پای باده کهنی

سروش دوش به مهجور مژده ای خوش داد          تورابه خویش پذیرند ،آری ازفتنی

——————————————-558

بگذشت زحد هجر تو ومن نگرانم                                                  وهمی که نهادی به دلم برده امانم

هرجاکه روم عکس رخ روی توبینم                                         هم برده زکف دوری تو وقت وزمانم

رفتم سرکویت که مگروعده نمایی                                        بستندرهم چیست علل ،هیچ ندانم

آن رونق وآن همهمه کوی کجاشد                                         کاندرقدمت بازسروجان بفشانم

ای ماه تمام ،عارض مه ،بازنمایان                                       کزیمن نگاهت ،غم جان بازتکانم

جولان دهی ،ار،باردگرجام وقدح را                              اذنم ده ولب برلب جامت بنشانم

تاچند دراین دایره حیران توگردم                                 یا تابه کی ازقهرتو مقهوردمانم

یا رشته آن زلف بکن راهبرم ،یا                                فریادبه قاضی ببرم ازتو وجانم

بشنیدچواین شکوه صلاکردکه مهجور                   بازآی تورالعل ازاین لب بچشانم

—————————————–559

درمیکده رفتم که به یادتوبنوشم                                         بستندرهم ،اینکه چراسرنپوشم

تضمین دل وجان بنهادم برساقی                            تاهرچه دهد ،می ،خورم وهم نخروشم

باخاک درمیکده آمیزم وهرگز                                   اقلیم سخن رابه گزافه نفروشم

گردست نمودم به سرزلف نگاری                               آداب سخن غیرنگارم ننیوشم

گرمی ،می ،وآتش کام وتف مستی                    جزاین سه ،به هرکاسه وهرکام نجوشم

جان شویم ازآفات گنه ،عصمت ،می،را                عالی کنم وبرصفت وجدبکوشم

من جان ودل ودیده وسرپیش نهادم                   تاریخت به کامم ،می ،و هم بردزهوشم

هیهات که من دیرشدم واقف این راز                    آنجاکه بگفتندچه اسراربه گوشم

مهجورضمان داده دل وجان وروان را              کن غوطه ورم در،می خوناب ،خموشم

—————————————560

،میی ،که درقدح جان به نام ماکردند                                           به لوح ،ذر،رخ ساقی به نام ماکردند

هرآنکه دست برآوردو،می ،گرفت ،گرفت                                   به شک نشسسته دلان بس خداخداکردند

به جام دل رخ باقی نشان که بی رخ دوست                           به پای مجلس مابی دلان ،سواکردند

گزارمسجد ودیروکنشت وسجاده                                          به جمع مادل وجان با ،می ،آشناکردند

پریوشان وپریوش دلان مهساروی                                       به یمن باده ساقی چه خوش دعاکردند

قدح به کام دل راهیان گواراباد                                         که حرمت ،می ،وهموار،ره بناکردند

به چشم جان بنگربرطریق حضرت دوست                     چراست،حرمت جان رازتن جداکردند

فتادم ازسرشوقم شبی به دامن یار                              زدوده زنگ دلم باقدح ،جلاکردند

شنیدی اینکه به مهجوردوش باده رسید                       به غفلتی ،نشنیدی ،بسی صلاکردند

————————————-561

 

تالبی خنددوچشمی نگرد،کاری نیست                                           دامها پهن وهمه مست وگرفتاری نیست

روزهاروشن ومبهوت دوچشم بیدار                                            لیک گویند،بصیرت به سزاواری نیست

کامهاشهدودروغ است که کامی تلخ است                                 تلخ کامی به حراج است خریداری نیست

بازکردند درمیکده باپندسروش                                                   خاک با،می ،به گل آرندکه بازاری نیست

برگلوهازده دستاروکشندی درکوی                                            خوف درجان ودل افتاده وخماری نیست

رفته درگل همه تا،مفرغ ؛ساقی مددی                                     دستهابسته به زنجیر،زکس یاری نیست

سربریدندوگلوپاره به میدان وجود                                      چون گلوپاره شود،هم،وغم زاری نیست

باده خوناب وگلوپاره جان فرش سریر                              دست برسینه شدن ،راز سزاواری نیست

درخفاگوی سخن ،ترس زحاشا،مهجور                             اینکه سفتی سخن محفل انظاری نیست

——————————————562

 

نه دیگرطره یاری ،نه دیگرچشم مخموری                                  نه دیگرهاله روئیی وبرآن روی ،مستوری

نه دیگرسایه طوباقدی ونه قدسروی                                       نه دیگرجان ودل باکاسه ،می ،یافت مسروری

نه دیگرآن بساط سبزه وعیش ونگاری خوش                       نه دیگرموسی عمران و ده فرمان ونه طوری

نه دیگرمیدمدعیسی به مرده ،جنبدازجایش                       نه دیگرآن سلیمان که نرنجید ازویش موری

نه دیگرساقی محفل که دردی صاف پیماید                      نه دیگرآن هماوردی که خواندلاف مغروری

نه دیگرآن مجعدمو که سرگردان کندمارا                          نه دیگرآن دل وسودا که میاورد محجوری

نه دیگرآن فراوانی ،زبگزیدن ،فرومانی                           نه دیگرآن دل افروزی که میبرد ازمیان دوری

نه دیگرآن فراغتهاکه فرقت میزدودازدل                        نه دیگرآن همه طاقت ،روم تامرز منصوری

نه دیگرعهددیرینش بیادآردنگارما                               نه دیگرمیشوی غالب تومهجورا به مهجوری

————————————-563

 

به خون افتاداز این پس کامها ،جان راقراری نیست                              گذشت آب ازسرو برساحل امن اختیاری نیست

مکش بردوش خم گرمحتسب بیندقضاگیرد                                        که شرع محتسب رابا ،می ،وخم سازگاری نیست

کمرهاخم شدازاین نابسامانی که برماشد                                           شکایتهابه قاضی رفت ومیگویدکه،،باری نیست

نفسهادرگلومیماندازسنگینی بودن                                                     گناهی نیست حاکم را،به مردم بردباری نیست

گسست ازهم دگرشیرازه ،فریادآمدازجانها                                      به سرگردانی نوع بشر،دیگرمهاری نیست

به دورمجلس ماساقیا نظمی دگرباید                                               مدیدی هست مست وباده وخم را  مداری نیست

توان باجامهای لب شکسته ،لب شراب آلود                                  که ترمیم لب یشکسته ،به ،آن شاهکاری نیست

نمی بینم علاج زخم دل ،گویاطبیبان را                                     به مامن خانه ناامن ازاین پس دست یاری نیست

به تیرجان کمان آرشی باید،ولامهجور                                       مهارصیدکردن ،کارصیادشکاری نیست

————————————–564

 

رسیده اندرقیبان به بوی مشگ غزالم                                  بترسم اینکه بگیردرقیب حکم زوالم

چنانچه اوست به اعلاومن به اسفل این خاک                به عقل نیست رسیدن ،به حس نیز محالم

کشیدخرمن گیسو ،ز روی ،لحظه بدیدم                         رخی که هیچ ندیدم به وهم وحدس وخیالم

بگفتم آنچه نشسته به لب ،قماررقیب است                 قمارچیست  بگفتا،هموست نقطه خالم

خدای راکه چه دلها اسیروافسون کرد                        خصوص من که گرفته زدل قرارومجالم

به صدرمجلس جانان نشانده قامت سروش            به عزوجاه ومقامش دراین خصوص ببالم

به طره های شکن درشکن که داده طراوت              هزارخاطره گوید هم ازخوش آمدفالم

به کوی وصل که مشمول جامخواه نگارم               نمانده فرصت اندیشه ای به قال ومقالم

خوش آنکه عمرکنم صرف روزوشب به خیالت         بگفت باش تومهجور ،،محو ماه جمالم

——————————————-565

کجاست بوسه زنم برلب پیاله ناب                                           که وعظ برده زسرهوش و،چشم داده به خواب

بگیرمحتسب این حدشرع ،فتوابس                                       به زیرخرقه دگرخسته ام زحمل شراب

زجورضربه شلاق  آن قمارقدیم                                             کشیده ایم چه تیمارها ورنج و عذاب

گزار هرکه ره خودبیابد وتشخیص                                    توراچه راه ،بهشت است ،یابهشت مذاب

تورانکرده که ساقی طریق داروجود                                 که میکنی همه تکفیروامرونهی وعتاب

نیامدی به خرابات ونستدی که ،میی ،                           نبوده ای ،تو،چومن جام گیر مست وخراب

به اوج  آنکه تو اعلابگوئییت شده ام                          زاسفلی که درآنی به اوج مامشتاب

به درس پیربباید که جان فرابدهی                              فقیه رانسزد گفتگوی عالم ناب

ندای دوش به مهجورازسروش این بو                         دبپاس جام سعادت بنوش ،می ،،بشتاب

————————————-566

بیاورجام صدمن باده ،تن برجان گران آمد                                            برات جعل محرومیت ،می ،درعیان آمد

زکنکاش قرون این جعل رادادند چون برمن                                    به کنکاشش رسیدم ،بی زمان وبی مکان آمد

ره صدساله رادرلیله القدری بهم کردم                                             نه من ،هستی هم ازگفتاربی منبع به جان آمد

نهادم رطل وجام باده وخم راکنارهم                                             به رطل وجام وخم جوشید باده بربیان آمد

کف باده کناری رفت وصاف باده شدظاهر                                 رخ ساقی نمایان شد حقیقت درمیان آمد

به بحث واعظ وساقی صف اندر دلاویزان                             فراوان گفتگو طی شد،که ،می ،برجان روان آمد

به رونق میرسد آیا ازاین پس کوی میخانه                              که این چون کهنه کاریهابه ظاهرازنهان آمد

بپوش این بحث رادیگر،نه هرگوشی توان بشنید                نسیم این نوازش راتف باد دمان آمد

سبک شد خاطرمهجورتااین مژده برساندند                      به کوی باده پیمایان چنان تیز ودوان آمد

—————————————–567

شرارشعله تفسیر زهد بر،می ،وجام                                           کشیده تیغ بران بین ماواوزنیام

به کوی باده فروشان ومنبرتذویر                                            زبحث وداغ جدل تاثمررسدزکدام

به جام باده فروش  آمداین ندازگلو                                 که این کشاکش امروز بوده هم به عظام

خودآنکه کوی مغان رابه کفرمیفرمود                             به دست کوزه گری گشته جام باده ورام

زخاک لعبت خوش خط وخال وشاه وگدا                     نموده اندصراحی و،نیست رتبت ونام

به خاک میرود این سر،چوخاک خواهدشد                 کنون به کوی مغان سر زن وهمو بخرام

هوای وعظ زسر ،نه،بکوش تابرسی                         به جایگاه وجود و به شرب شرب مدام

زنهرجاری مینوی زاهدان چه خبر                            متاز اسب جهالت ،بگیر،بند ،لگام

سوارباد سحر،تارسی به کوی سروش                   به جام وباده زمهجورکن نثارسلام

————————————–568

 

تاکجابازبه میل دگران کارکنیم                                     بر درمیکده بسته ،چه پندارکنیم

دست برسینه گرفتاربلای شرعیم                               شرع راباغل وزنجیر پدیدارکنیم

شوخ چشمان سیه خال لب لعل کجاست                کاین شکایت به لب جام ولب یارکنیم

مانده درمخمصه حد،فقیه ،از،می و ،جام              به رهایی هم ازاین ،فکر سزاوارکنیم

چشم شهلای صراحی شده درخواب عمیق           غفلت ازجان نزدودیم ،چه بیدارکنیم

هرنفس ،قافله رامیبرد ازدیده به دور                  فکرواماندن آن قافله سالارکنیم

این قدرنیست که درفلسفه مانیم وجمود            خیز جان رایله ازاین تب بیمارکنیم

پیش رونیست بجزمقصد واهی سراب                راه مقصودببایست که هموارکنیم

فکرواندیشه وپندارچه ارزدمهجور                   یوغ بگسل که شود،خدمت دلدارکنیم

————————————-569

 

زنجیربپایم شده ازمیکده دورم                                         راضی به رضاگشته ودر راه صبورم

زلف شرری گستره کردندکه تارش                                     تاریک نموده است به ره آیت هورم

ساقی بشکن این خم تذویرگران را                                 من هرچه کنم مینرسدطاقت و زورم

دستی بکش ازغیب وفشاراین شریان را                      کزمن به ره میکده بردند غرورم

شعشع زن ورعدی بنمایان به سماوات                           ازآیه قرآن وزتورات وزبورم

دادند به ساغر،می ،مسحوراطاعت                               کزجان ودلم برد همه کام وسرورم

ناامنی وتاریکی ره ،سایه خوف است                          ای جان جهان بازفرست  آیت نورم

غیرآمده درمیکده ،حرمت زمیان رفتب                      گرفت هم ازمن همه شادی وشورم

مهجور،نه شرمنده دراین راهی و،میگو                       تهمت مزن ای زاهد شهرم به قصورم

————————————–570

 

آنانکه ،درب ،میکده بستند کیانند                                           آیا گنه بستن این درب ندانند

گرطالب ،می ،درب مصلابه گل آرد                                      دراعه تکانند وبه تکفیرنشانند

خاک قدم واله خمارحقیقت                                               دیگربه خفا برگهرچشم کشانند

کوآن سحر ووجدسماوی دل افش  ان                          آنان همه دردل زجفاخون بفشانند

پرگارزمان دایره ای کرده مهیا                                     کاندروسطش دلشده دیده ترانند

درجام ،می وباده ،نمودندهلاهل                              با بدعت مشروع به دلهابخورانند

دردی کش میخانه شدند وهمه بازهد                     زنارگشایندوقباشان بدرانند

سامان جهان درشده ازدست ،که اینان                 سامان گرخودخواسته متن زمانند

مهجورکمرخم مکن ازجوروشرارت                     دوران دگرآیدونابی بچشانند

———————————-571

 

به گلزارجهان من گل زگلزارتومی چینم                                             به کویت لطف شامل کن،که حاجتمند مسکینمم

به آن مژگان مشگینت ،توراسوگند بردینت                                       مکن آن غمزه ساحی،که میگیردزمن دینم

به دورسنبلستانهامگردان،سنبلی خواهم                                       ازآن مژگان سنبل گون همچون خوش پروینم

توراای لعبت تنازدرعرشی دعاکردم                                              که آنجاساقی جان بردعایم گفت آمینم

به هرسویی نمازآرم ،به هرکویی نیازآرم                                   به محراب وبه هرسویی فقط روی تومی بینم

بگیرندم اگرازمن دل وایمان ودینم را                                       نمیگیرند سهمی راکه کردم باتوآذینم

به اوج هفت عرش اکنون به معراج توام شامل                    بگسترسایه بالت به سر،ای مرغ شاهینم

مراجانیست تادارم نفس بایادتوخیزم                                  سفارش گردهی جانت دهی بایدبه کاوینم

هزاران شکرمهجورا،رقیبانت همه دانند                              فقیری باده پیمایم ،نه آنم ،بلکه من اینم

——————————————572

 

به داغ روی که این لاله سرخ گون آمد                                       مرا،زسرخی رویم به دل جنون آمد

بریزباده گلگون ما به جام شرنگ                                         که دل شکست وزکامش به دیده خون آمد

کرامتی که زساقی به جام بود ووجود                               به دست غیربیافتاد وبس ،زبون آمد

نگاه حسرت ماوشکسته های سبو                                      به خشم وکینه اغیارواژگون آمد

گرفت باگل نفرت ،ورودمیکده را                                      ز،آستین شرر،دست تا برون آمد

زمحرمان میستان نبودکفروعناد                                  که این شراره آتش چراوچون آمد

گریزپاشده مغبچه ازحضورمغان                                   مگربه قدمت آتشگهش نگون آمد

سواربخت که بود آن فراغ خاطرحال                        که این چنین شدواقبال ،می ،نگون آمد

توفال خوش بزن ودل فراخ کن مهجور                     سروش گفت که پایان آزمون آمد

————————————573

شرارآه که بوداین شرر به جام انداخت                                               زلال ناب جهان راچنین زکام انداخت

به دورمجلس رندان پیاله هاکه نگشت                                             چه دست غیرازآن رونق وزنام انداخت

به حوض باده که دل غسل عافیت میکرد                                       فروع شرع ازآن قدمت عظام انداخت

گناه من نه زنوع گناه محتسب است                                            که اودروغ ودغل برسرکلام انداخت

حلال آب میستان که شافی روح است                                      به بغض وکینه دیرینه درحرام انداخت

به چشم زهدحقیرش حقیردیدشراب                                      شراب روح جهان راهم ازدوام انداخت

زرعدوشعشع تیزفروغ باده ناب                                              به رعشه گشت وهمه زهد درنیام انداخت

خوش آنکه صبح ظفرشدبه کام ،جام شراب                         شکسته خاطره گان ،باده صبح وشام انداخت

سروش دوش ندازد ،بخیزمهجورا                                     چنان بکن که توان ،بار مل مدام انداخت

————————————-574

 

به ناز دیده بیماریارباده پرست                                           هرآن نگاه کنم غمزه اش صفای من است

هزاردل به یکی تارمو نموده اسیر                                   ازآن هزاریکی هم زدام زلف نرست

به دورمجلس ما جامها که میگردد                              چه ،می ،نخورده همه واله اند ومست الست

به یک اشاره دل وجان فدای یارکنند                           مگوارادت خاطرازاوی ،نیست ،که هست

به پای یارکنم فرش جان ودیده خویش                    که عهدپاک مودت هنوزهم نشکست

طنیده رشته الفت میان ماووجود                            هموبه بادزمان هیچ رشته ای مگسست

خوشابه آنکه به کویش رسید وجام گرفت               نشست وجام بنوشید وعهدباقی بست

دی،ازسروش شنیدم که ،گفت،خوش آنکه             زعمر،یافت دمی ،لحظه دربرش بنشست

بگو رقیب به مهجورغبطه هابخورد                    به زیرسایه امن نگارخویش ،دراست

———————————–575

 

به کجامیرود آن شوخ پریچهره به ناز                                  که مرابالب لعلش سخنی هست ونیاز

آن شب ازساقی مجلس بگرفتم عهدی                              تارسم پای نیازم بدهد عمردراز

بس خطهاست دراین ره ،همه پرخوف ومهیب         کوره راه است وخس وخاروبسی شیب وفراز

تارسم پای وجودش همه جان پاک شوم                      غسل گیرم به ،می ،صافی آن بنده نواز

خواهی ،ار ،خدمت آن لعبت دردانه کنی                  پیش مسحورریا جان ودل ودیده مباز

شهدشیرین لب لعل،، چشیدن خواهد،،،                    ،پایمردی وهمو نایره سوزوگداز

غیردرمحفل آن یارنیارزدبه خسی                       که خورد ناب وبرون آوردازمحفل راز

سرپوشی و دل افروزی ومستی خواهد             تانظربرفکنی لحظه به آن چشم غماز

شدهم ازمحرم محرمکده گانش مهجور           باوضوی ،می ،صافش ،به رخش کردنماز

—————————————576

ای عندلیب ، نوحه سرا،گونه ای،که من                                              ازهجریار،باتو گشایم سرسخن

نازی نمودونیک خرامید چون غزال                                                کوچیدو رفت از،برماآن رخ حسن

تنهاشدم به باغ وبه راغ وبه کوه ودشت                                      رنجیدگوئیازمن آن آهوی ختن

ماندم اسیرزلف کمندی ،که سرنکرد                                            یک لحظه بامن آن صنم یاغی سمن

گلزارگشت وروی زمین گلعزارشد                                              مارادل ازجدایی اودرغم ومحن

دیری گذشت ویوسف ماشدعزیزمصر                                      اماخبرنیامدازآن بوی پیرهن

مجنونم اینکه سربه بیابان کشیده ام                                       دنبال محملش همه دردشت ودردمن

ای عنکبوت ،هجرت ماراخطرگرفت                                      بردورغار تارامان ازخطر بتن

مهجورباش تاگذرد دوره فراق                                              دیدی بساط خویش بگسترد درچمن

————————————577

 

تاسرکوچه دل مرغ غزلخوان آید                                                           روح سرگشته ماازقدح جان آید

عمرفرموده مانیست صباحی ،چندی                                                  کاخ ویران زمان لرزد وویران آید

کاش بازآیدودلداری دل را بکند                                                        پیش ازآن خاک شوم زاروپریشان آید

اودراین دشت چنان ،دخترترسا،گردد                                         وزپیش راهب سرگشته صنعان آید

داغهادیده ام ازذاغ رقیبان شرور                                                میشوددربرم آن زلف پریشان آید

ترس ازآنم که چولبریزشودکاسه صبر                                     دل سرگشته بشورد سرعصیان آید

گوبه بادسحری باش صباحی دیگر                                          طفل ناسوده سردرس دبستان اید

بردطاقت زدلم این غم هجران ،ترسم                                   خارج ازجان ودلم رشته ایمان آید

طاقت ازدست منه اینکه ببینی مهجور                                 به علاجت زسفریوسف کنعان آید

——————————————578

به چشم شوخ که افتاد،چشم خانه دل                                           که کردبامژه تیرگون نشانه دل

همای بخت سعادت کجاست سایه کند                                        به جان خسته مادرکمین لانه دل

زطعن وجور رقیبان بی مروت دهر                                          ز،دوست نیزندیدیم  دست شانه دل

نسیم صبح نوازش دمان جانم شد                                          نشان گرفت به تیرجفا کمانه دل

فراق وجنگ سعایت برید راه وفاق                                       به کوی غیرنظرمیکندزمانه دل

به کشتزارحقیقت دروغ میپاشند                                  بیانگرکه چه پژمرده شدجوانه دل

به اشک وآه ونوازش نه رام میگردد                               چه هاکشم که ندانی ،من ازبهانه دل

بلاگران جفاپیشه رخنه کرده به جان                             بهم زدند میان من ومیانه دل

غمی که کرده توراگوشه گیرمهجورا                          ز،زخمه ایست که میخیزدازچغانه دل

———————————–579

آیاشودبه یادمن افتدنگارمن                                      سخت است باورازدل چون سنگ یارمن

چندان کشیده ام زفراقش جفاودرد                      طاقت نیاوردکمردهر،بارمن

آن طره ای که دیدم وآن گیسوی بلند                 با آن طنیده ،حلقه تسخیرودارمن

باآنکه دل به نازکی برگ دارد او                        درحیرتم نکردنظر،برنزارمن

بادصبا ،بوز، سرکوی بلاگرش                            میثاق داشت گودل اوباقرارمن

کج کرده راه میرودازکوره راه درد                هم میزندشراره به سوزشرارمن

بردازمن اوهرآنچه صفابود دروجود             گویانبودبخت ونشان درقمارمن

این دهرکج مداربراوداده وعده ای             تابشکندبه پای وجودش وقارمن

مهجوربادتندزمان را،توکوه باش               میگوامیداینکه ،شوددرمهارمن

———————————–580

تاچرخ روزگاربگردد جهان بپاست                             هرچرخشش نشانه  وگویای حال ماست

ازمن بگوکنندنظرحاکمان دهر                                   این چرخ پر،ز،کرده خوب وبدشماست

این آینه ،که روی نیاکان کنون دراوست                 فردابه چشم آمده گان ،رویتان نماست

پندارچون کنی ،که، سکون آوری به چرخ            زورآوران زچرخش او ،ذره ای نکاست

این چرخ راکه گشته کنون برمرادتو                  گرداندنش به نفس دل خویش نارواست

درآستین مدار ،کجی های کارخویش                دیوار،کج چورفت ثریا نگشت راست

ازنردبان دهرکه بالاروی بدان                           این نردبان به رمزسقوط تو،آشناست

کس راوفانکردونگهدارکس نشد                     ازخودبپرس آنهمه بالاروان کجاست

مهجورعارفان ننهدپابه پله ای                        کزبطن آن به کام کسی ،لذتی نخاست

———————————-581

خطای خواسته راباخطا که میپوشند                                     بقای ذلت خودرادوباره میکوشند

به راه میکده بسیارجام میشکنند                                          زباده شرروناب تلخ مدهوشند

خودآنکه باره سوارندو ،تیزگام رهند                                   بجزسلامت خود،آه غیرننیوشند

درآمدندزمیخانه ،مست کام غرور                                       به بردگی همه رابرپشیزبفروشند

گرفته چشمه ،می ،را،شدند ساقی دهر                           به دهرنیزچنین یکه تازبخروشند

به کام خویش چشیدند شهد شوکت وناز                     نشان زهد وتظاهرهمیشه بردوشند

تمتع ازلب وخال سیاه میگیرند                                    نگارمست حمیراسیر به آغوشند

حصارخودبه جهان برده اند تابرعرش                       به پشت پرده ،می ،ناصواب مینوشند

سئوالب دیشب مهجورازسروش این بود                 چراشکسته دلان زین میانه خاموشند

——————————————582

به زیرابراین خورشید هم پنهان نمی ماند                                       به سامان میرسد دل ،بی سروسامان نمی ماند

علاج دردماهم میشود بانوش دارویی                                           که ،تاروزابد این دردبی درمان نمی  ماند

ز ،دودآتش نخوت سیه شد روز وشب مارا                                  شودآبادو روشن ملک من ویران نمی ماند

چنان درهاله ابهام برداو ،باورمن را                                            اگرمن این چنینم ،پس ،دگرایمان نمی ماند

دو روزی برسریرملک بودن ،بین چه هاکرده                            کندهرآنچه میخواهد،ولی ،چونان نمی ماند

به آب وبادو خاک وآتش اکنون میدهد فرمان                        اسیراین آب وخاک اما دم طوفان نمی ماند

نه هرکس دست وبازویش ستبراست ،او،شودحاکم                که هرزورآوری هم حاکم دوران نمی ماند

چوامری ابتدایابد شروعش خاتمش باشد                              شروعی گرشودحادث ،که بی پایان نمی ماند

موازی کی توان مهجورباچرخ زمان رفتن                            اگرچونین شود چرخ زمان چرخان نمی ماند

—————————————–583

به دست جام وبه دوشم خم است ودل نگران                                        که نیست مرحم دردی به اشک دیده تران

کشید گل، در ، میخانه را به زهدوریا                                                      فتادجام می ،وباده دست بدنظران

نه راه ورسم کله داری است اینکه کنند                                                 هنروران همه دادند جابه بی هنران

کشیدتیرشرر این  چه مذهب ودین است                                        که هرچه خواست کنداین گروه یاوه سران

گرفته اند به دست آنچه نام تفسیراست                                          به روزپای شب آیند وشب همی گذران

خدای را،ز،چه این جایگاه قسمت شد                                            به این جماعت چرگین قبای بدگهران

مدارامیدتقلا ز ،عاقل دانا                                                              چنان گرفته سرچشمه قوم بی ثمران

گذارت افتد اگرسوی کوی مرشدما                                              ز،ماسلامی وعرض ارادتی برسان

بگوسفارش مهجوروهم تمنایش                                                  که جامه تن ناپاک حاکمان بدران

———————————-584

داغهادارم به دل زین گردش ناسازگار                                 چون ،نمی گرددبه سامان میگریزدازمدار

هرزمان بادلبری آغوش میگیرد به ناز                               خودشودسیراب ،دلها که زجورش داغدار                                                                                       

من ندیدم رسم پرگارزمان را درطریق                            اسب رهواریست که کس رانمی گیردسوار

سایه درهر راه دارد ،راهدارش بی رکاب                        تیزتک پایی که شاهینش براوگرددشکار

بی غرورازاوگذر بالامگیرازاوسرت                               میتوانی گر،مشو،بااین بلاگرهمجوار

میشنو این خطبه لرزان که امشب باتوکرد                   قبل تو این خطبه راباچون تویی خوانده هزار

برصباحی چند این تخت وسریرت دل مبند                تاسحرازخواب خیزی ،کرده تختت رامهار

می نگراسلاف خودراتاجه مقهورش شدند                گرکشی دیوارازآهن ،نباشی پایدار

لاف کم زن ،کی توانی گوی ازاین میدان بری             مدعی راگوی مهجورا ،گذرازاین گذار

—————————————-585

برآستان درگه جانان رسیده ام                                            ازدشمنان به ره چه بلا هاکه ،دیده ام

تاروی خودنمایدوجانان به جان شود                                  ازقیدآنچه کام عیان شد،رهیده ام

اندیشه رابه خانه دل ره نداده ام                                        بردوردل طلیعه زایمان طنیده ام

شوق وصال ،خاروخسش پرنیان نمود                             ازطعنه رقیب چنین قدخمیده ام

شیب وفراز وسخت وتعب خاطرم نسود                      من طالبی جلاشده آب دیده ام

خاطراگربه کام من آورده کام غیر                                فرصت نداده لب سردندان گزیده ام

شوق وصال آنقدرم مست ترنمود                                کاندرخیال تاسرکویش پریده ام

خوشحاگذشته ازهمه رنج ومرارها                        فارغ زطعنه هابه برش آرمیده ام

مهجور،آنچه گفتی وسفتی دروغ نیست              بالاترازهرآنچه توگفتی ،شنیده ام

————————————–586

 

به آبگین قدحی باده ،ده پریشانم                           دمی به مسجدواعظ شدم پشیمانم

ملال خاطرمارامقال نزداید                                  خوشابه لب قدح ازدست یاربنشانم

دمی بماندگرازعمر،دروفاق وصال                          نزارتن نهم و ،جان به کوی بکشانم

به خاک تیره مباشدطریق باقی رفت                     هم ازهبوط به خاک است نابسامانم

طمع مداربه هرکاسه ای که جام ،می،است             که من نه هرقدح ،می،ز،هرکه بستانم

علو خاطرماراعزیزازآن دارند                               که پیش شاه وگدا همردیف وهمسانم

بریزباده دل درصراحی غم دهر                           تعارفی کن وبگذارجان بیفشانم

هزارباربه واعظ بگفتم این معنا                          که مشکلی نشدازدرس وعظ آسانم

ملال خاطرمهجورلحظه درکردند                        ازآنم است غزل گوی ومرغ دستانم

—————————————–587

به سربکش ،می،گلگون ناب درقدحی                           که تانیازدلت درکنی نشدگنهی

بساط ساز،لب جویبارآب زلال                                    که عکس یاربه آب اوفتدمثال مهی

بگسترآیت گلگونه هابه پهن چمن                                نشدگنه لب وخالی گزی به گاه وگهی

دروغ فلسفه واعظان به خویش گذار                              تو عمرخوش گذران بانگارسروسهی

به خلدکآنهمه نعمت زدست بنهادی                             بکوش بارگرانت زدوش بازنهی

مباداینکه به هرگفته دل کنی مانوس                           به سعی باش که ازخاطرخراب رهی

به نقدحال نظرکن غنیمت است کنون                         به وعدنسیه مباداینکه دل زکف بدهی

صدای ناله وسوزوگدازمی آمد                                   زکوزه ای،به شب دوش پای کارگهی

که خاکم من، سروچشم ودل است مهجورا                   انیس کوزه گران شوبه باره نگهی 

——————————————588

ماسربرآستان حضرت جانان نهاده ایم                              جان ودل ووجودوروان جمله داده ایم

اقلیم دل به پهن جهان است وبس فراخ                          درقالب تنی به ضمان اوفتاده ایم

بگشای درب حرمخانه سرور                                         خودرازقیدوبندزمان وارهاده ایم 

آهسته ران ارابه تندزمانه را                                         ماراهیان کوی زمان چون پیاده ایم

در ره ندارسیدبه گوش ازسروش جان                             دیدم به غفلت آفت ایمان فزاده ایم

جامی رسیدوغفلت ماکرد واژگون                                  ازچون روان ودل به فروغش نداده ایم

چون سرو باش درچمن آیت وجود                                ازاینکه مازجودوجودیش زاده ایم

خوددرمقام وخدمت تکوین خلقتیم                               آری دراین وجود نه کم نه زیاده ایم

مهجور درسریر زمان چون جلوس نیست                         آهسته گوی ازاین همه ،محتاج باده ایم

————————————-589

چنانک میروی در ره به آن سلانه سلانه                         کنی دریک قدم آباد ویرانه ویرانه

بکن کج راه خود می نهه قدم درکوی مخموران                بیادرمیکده ،می، ده خورم پیمانه پیمانه

نیابی چون منت درکوی ودربازار دلجویی                       پذیرایت منم باجرعه ای جانانه جانانه

بکن بازآن مجعدمو ،بیفشان طره هادرسر                      که ترسم بشکندوقت نوازش شانه درشانه

خرامان شوبه صدرمجلس دلداده گان خود                     که گستردیم برتوجان بیا دردانه دردانه

یمینت رایسارت رایساول داده ایم ازآن                          که بردل جای بگزینی بیا شاهانه شاهانه

به کویت پلک میسایم که گرد راه برگیرم                        دهی یاکام ما یاهم شوم افسانه افسانه

به کاوینت دل وجان وسروچشم وبصردادم                       مکن بامادگررفتارچون بیگانه بیگانه

بیا مستانه شومهجورازکوی دل آویزش                          دل توگشته در راهش دگردیوانه دیوانه

——————————————–590

ای که دل بردی زماگودلربائی تا به چند                         دلبران چون دل برندی جای آن دل میدهند

مابه نخچیرآمدیم ازبهرصیددلبری                                دلبر ما می نمی افتد به قلاب وکنمد

بس کمین راه بنشستیم تاآیدبه دست                           ازرقیبان طعنه هادیدیم صدهاریشخند

ترسم این است اینکه گرتاری زگیسو بفکند                  بیشماران چون منی افتد به قلاب کمندمی

 رمی ای تیزپا همچمن غزال دشت ها                        از بر مارم مکن ،چون ماهواخواهان کمند

نازکن بخرام ،بازآی،کرشمه بسیارکن                          هر بهاگوئی خرامت رابگو ،چون میخرند

کن لگدخاک رهت را،جان ودل کردم عجین                 دل گشابگذر ز راه اماکه راه دل مبند

دررنت دلداده گان دیدم که باسوز وگداز                      باهزاران آرزو درهاله کویت روند

شاهدان گفتند ناصح پندهامیداد لیک                        هرچه ناصح گفت مهجورانیامد او به پند             

————————————591

بربوسه ازلبش ذنخ وچانه میرود                                                    دل برگدائی لب پیمانه میرود

چونان فشانده خرمن گیسو دم صبا                                          کزموی ،موجداشده گوشانه میرود

آن مشکبیزبوی ،که برخاسته زکوی                                           اندرپی اش ،نخواسته بیگانه میرود

مرغی فتاده گرسنه درمرغزارناز                                            ازدام صیدغافل وبردانه میرود

گسترده فرش دیدم وجانهاعجین کوی                                      کنکاش شد،ز،کوی به کاشانه میرود

ابروخمیده،ناوک مژگان شده خدنگ                                        با آن ،خدنگ ،جورکه برما نمیرود

گیسوفشان نازخرامان غمزه بین                                             گسترده موج موی ،چه سلانه میرود

دامن پرازگل آورو ،قامت چوسرو گیر                                       راهی که یارازآن ،غر،و ،مستانه میرود

مهجور،دم ،فروکش وآوردگاه را                                                میکن نظاره ،بین چه دلیرانه میرود

—————————————592

امشب دوباره سایه شومی گذارکرد                                         ازمن ربودحالت وجدم نزارکرد

جانم گرفت وباده خون برمذاق داد                                                  اندوه دادوشادی جان درمهارکرد

حوری وشان میکده را کرده درمحاق                                        ازغم خمی به شانه دوشم سوارکرد

آتش فشان ساحت دل کردتاخموش                                             با شعله طریق عداوت شرارکرد

ساقی ،مخواه مستی ما بی وجود دوست                              دیدی چه هابه میکده آن نابکارکرد

زلفی گرفت ،حلقه زد ،انداخت چون کمند                                  شادی مابه دام کمندش به دارکرد

پنهان چرا به عیش وسرورم حسد ببرد                                      تاری طنیدو راحت جان درحصارکرد

آلوده کرد ،می ،به هلاهل به کام داد                                          این کاردرخفانه ، که درآشکارکرد

مهجور،بس به خاطردردانه ها خموش                                       دردانه هاوجودتورا درمدارکرد

—————————————-593

تابه کی درآستین غم گز ارم دست خویش                             تابه کی نابخردان گیرتد جانم رابه نیش

تا به کی باجام خالی ،مست کام خودکنید                      تابه کی جانم شود بادست نخوت ریش ریش

تابه کی ناسوده جان تن رافراگیردزما                              تابه کی بایدگزارد نقمت تن رابه پیش

تابه کی کتمان کندآن نخوت جام غرور                            تابه کی این مزرع جان رازند با عقده خیش

تابه کی ازدست هرساقی بگیردکاسه ای                        تابه کی آلوده سازدجان وهم ایمان وکیش

تابه کی درحسرت یک جام شادی سرکنم                             تابه کی بایدزند برجام عمرم نیزتیش

تابه کی مهجوربایدسوزی اندرناردرد                          هیچ دیدی سرکندیک آن ،به یک جا گرگ ومیش

————————————————–594

امشب میان خون ودل الفت فتاده است                                   جان درکمین سایه نکبت فتاده است

گسترده سفره ای همه رنگین ز دردو                                       دل درمحاق هاله محنت فتاده است

محتاج باده ای شده ام خویش گم کنم                                    هم به دامن قلت فتاده استآسوده ام به اینکه عدم سایه گسترد                                                 این ساحت عدم سرمنت فتاده است

معلول رابه میکده مامجال نیست                                    ساقی بگفت این ،که چه علت فتاده است

جامی که بودشوکت دیروزکام ما                                         امروزبین به گوشه ذلت فتاده است

آن خرقه ای که درگرو جام باده بود                                         بازاربین زرونق وقیمت فتاده است

کوی مغان که پر،ز،مریدان مست بود                                       افتاده ازرواج وزشوکت فتاده است

مهجوردردازاین نه فراترکه کاردهر                                             درکوره راه دام شریعت فتاده است

——————————————595

سمندسرکش دل امشب ازدستم برون افتاد                           بیادآمدجمال یاردیرین درجنون افتاد

به سیرعالمی بودم ،وراازعالم خاکی                             چو برعنقارسیدم تن زجان دررفت و،دون افتاد

عجب آن روی مهسایی خیالش درخیال آمد                         همه هرآنچه بامن بود درپایش زبون افتاد

گرفتم تاسرمویش ،رسیدم منزل مقصود                           هم ازلطف وکرام اوغم دل واژگون افتاد

نه آب ودانه میبردم به دوشم ،نه ،خم ظاهر                  زظاهرهرچه بامن بود بس پست وشگون افتاد

عجب معراج وصلی بودباجانان ودل امشب                    چوبامانیستی هرگزندانی وصل چون افتاد

رسیدم جایگاهی که من وجانان به هم بودیم                      نصیب بهره دل زان سبب دراندرون افتاد

ازآن دیدم ملائک رابه تعظیم من وجانان                             جهان شیرازه اش بدرید ودیدم ازمتون افتاد

نه کس معنانهدمهجور ،تفسیرش به بطن توست             به تفسیری ،که جانم ازچه دروادی خون افتاد

—————————————–596

در،گشائیدکه داروغه به تعقیب من است                  من ناخورده ،می ،امشب ،زچه سهمم فتن است

درآن خانه ببستیدوگشودید دری                                         که نصیبم نه بجز دردوجفا ومحن است

دوش لای درمحرمکده بودم به خفا                                     انجمن بودوشنیدم همه ازماسخن است

نفرت ازخانه بگیریدوجهان رانگرید                                   این تنفرچه ،جهان پرزعبیرختن است

آنهمه جورکه یعقوب کشیدازغم هجر                                عافیت گوی بصربوی خوش پیرهن است

ازچه دریوغ بگیرندکه این سلسله را                                 نه تنیدن بهم آرد ،ونه تاب رسن است

موی یلدای کراهت بکنیدازسر دهر                                  موی خضرابه سر آرید که سبز چمن است

خوش جهانی که دراوکینه وتزویرمباد                            که جهان لایق زیبایی وحسن حسن است

ده بشارت به زمانی  که برآید،مهجور                              عنقریب است که گیتی همه یاس وسمن است

—————————————-597

 

شکست عمرگرانمایه زیربارحقارت                                    عجب که پهن بزرگیست این سریر صدارت

گذرنمودم ازآن پیرسالخورده که میگفت                                  مراکه اینهمه درداست ورنج وگردنقارت

هموبگفت که ره توشه های دردکمین است                              مبادهمچو من افتدبه کوی دردگذارت

تمام کشمکش پنج روزعمرنیارزد                                به این حقارت وحسرت که جان نهی به اسارت

کنارحوض ،می ،وکاسه ای ودلبرشوخی                             میسرآور وبرهان زیوغ ،جان نزارت

نه کس تواندازاین ورطه هلاک کسی را                             برد به ساحل امنی مگرزخویش مهارت

چنان نمای که گیتی به کام باشد ونیزت                            فتندچشم غزالان به حلقه حلقه دارت

چواسب سرکش وحشیست این زمانه غدار                   به رامش آوری ،ار ،میکند به ترک سوارت

ز،دام خوف زمان خوف چون کنی مهجور                   نیوش اینکه سروشت دهد به عیش بشارت

————————————-598

 

آن هلال ابروکه آنچون پاخرامان میرود                                   جان مادردست وخون دل به دامان میرود

کاروان رامیبردبیراهه گویی ساربان                                        کان هلال ابروی ماآنچون پریشان میرود

ره شناسی ،کارهر،رهرونباشد ،راهرو                                    بی دلیل راه هرراهی به حرمان میرود

دامهادرره نهاده روبهان روزگار                                                ناملایمها که برکام دلیران میرود

محل ازهرسومرانید ای بلاخواهان دهر                               دورگردون،دوربس ،ازدست سامان میرود

این همه باریکه واین کوره راه بی بلد                                   هیچ تردیدم نباشد سوی تاوان میرود

ای بلاگردان ،بلاگردان ،توازجانان ما                                    آنچنان ،اوهمچنان ،پای شتابان میرود

سایه گسترردرهش ای ابرباران زای شوق                        اشک شوق ازچشم آبستن به دامان میرود

دیده برهم نهه  زمانی ،میرسدالهام غیب                          ای تومهجورا ،به این حالت ،که عصیان میرود

———————————-599

به آبگین قدحی باده ده پریشانم                                    دمی به مسجدواعظ شدم پشیمانم

ملال خاطرمارامقال نزداید                                            خوشاقدح به لب ازدست یاربنشانم

دمی شود اگرازعمردروفاق وصال                                  نزارتن نهم وجان به کوی بکشانم

به خاک تیره مباشد طریق باقی رفت                           هم ازهبوط به خاک است نابسامانم

طمع مدار به هرکاسه ای که جام ،می،است                   که من نه هرقدح،می،زهرکه بستانم

علوخاطرماراعزیزازآن دارند                                       که پیش شاه وگداهمردیف وپیمانم

بریزباده دل درصراحی غم دهر                                   تعارفی کن وبگزارجان بیفشانم

هزارباربه واعظ بگفتم این معنا                                   که مشکلی نشدازدرس وعظ آسانم

ملال خاطرمهجور،چوت بدرکردند                              ازآنم است غزل گوی ومرغ دستانم

——————————————–600

به سربکش،می،گلگون ناب درقدحی                               که تانیازدلت درشودنشدگنهی

بساط گیرلب جویبارآب زلال                                        که عکس باربه آب اوفتد مثال مهی

بگسترآیت گلگونه هابه پهن چمن                                نشدگنه لب وخالی گزی اگربه گهی      

دروغ فلسفه واعظان به خویش گزار                             توعمرخوش گذران با نگارسرو سهی  

به خلدکآنهمه نعمت زدست بنهادی                            بکوش بارگرانی ز دوش بازنهی  

ندانم اینکه به هرگفته دل نهم یانه                             به سعی باش توازخاطرخراب رهی     

به نقدحال نظرکن غنیمت است کنون                         به وعد نسیه مبادا که دل زکف بدهی

صدای ناله وسوزوگدازمی آمد                                   زکوزه ای به شب دوش پای کارگهی

که خاکم ازسروچشم ودل است مهجورا                       انیس کوزه گران شو به باره نگهی

——————————601

هزاران دردمی زاید زهردم بازدم مارا                                  کشیده آه مادرغم سماوات وثریارا

ز،می،هم چاره ای ناید،که هوش ازسررودآنک                      گشوده کام ،نابودی،کشدبرکام دنیارا   

چنان ویلان وسرگردان به راه وکوره راه استم                      نه بشناسم دگ راه کنشت ویامصلارا      

نه دیگرساربان،این کاروان گم گشت دروادی                      مخواه ازحضرت موسی کرامتهای سینارا    

زمان راگرزمن پرسی نمی دانم شب وروزش                      چه سان یادآورم دیگرهم ازامروز،فردارا   

زمخت است آنچه می بینم طراوت رفته ازهستی                نمی جویدتن آرایان حریرسبزدیبارا   

کریه است آنچه درچشم روان ودیده می بینم                   کجادیگرتوان بینم رخ مه گون مهسارا

کتابت کرده میخوانیم درمتن زمان دیگر                         حکایت های بهرام وسکندرها ودارارا

چنان دراسفل دهریم مهجورانم دانیم                             گه اجدادبشرمی رفت اوج مرغ عنقارا

——————————–602

قمارخانه به پهنای این جهان دارم                             جهان که پهنه شود گوچه سان نهان دارم

یکی به آمدن وآن یکی برون رفتن                            زآمدو زشدن،شرح چون بیان دارم

نه بردن است،فقط باختن دراین پهنا                         به باختن زچه روزندگی ضمان دارم

به راه دیرگذشتم که راهبش میگفت                         هنوز پابه گلم سیرداستان دارم

شدم به کوی کنشت اینکه دم بیاسایم                      ندارسیدکه من ترسهابه جان دارم                

دمی به جانب اتشگه مغان رفتم                              بگفت برسرم ازترس سایه بان دارم

زبهرخدمت عیسی شدم کلیسایش                           رهم ندادکسی ،که،نه پای جان دارم

به لاجرم ره مسجد گزیدم آخرامر                            سرقماربدیدم که تن میان دارم

گذارازاین همه مهجورراه دل بگزین                          من این گزیده ام وجان ودل جوان دارم

————————————-603

 

چنانک میروی درره به آن سلانه سلانه                             کنی دریک قدم آباددل ویرانه  ویرانه               

بکن کج راه خودمی نهه قدم درکوی مخموران                       بیادرمیکده ،می،ده خورم پیمانه پیمانه

نیابی چون منت درکوی ودربازاردلجویی                               پذیرایت منم باجرعه ای جانانه جانانه

بکن،باز،آن مجعدمو،بیفشان طره هادرسر                             که ترسم بشکندوقت نوازش شانه شانه

خرامان شوبه صدرمجلس دلداده گان خود                            که گستردیم برتوجان بیادردانه دردانه   

یمینت رایسارت رایساول داده ایم ،ازآن                               که بردل جای بگزینی بیاشاهانه شاهانه 

به کویت پلک میسایم که گردراه برگیرم                              دهی یاکام مایاهم شویم افسانه افسانه

به کاوینت دل وجان وسروچشم وبصردادم                           مکن باماچنین رفتار،چون بیگانه بیگانه    

بیامستانه رو مهجورازکوی دلاویزش                                   که دل دادی توتودیگردررهش دیوانه دیوانه

—————————————-604

ای که دل بردی زما،گو،دلربایی تابه چند                             دلبران چون دل برندی جای آن دل میدهند

مابه نخچیرآمدیم ازبهرصیددلبری                                       دلبرامامی نمی افتد به قلاب کمند

بس کمین راه بنشستیم تاآید به به دست                             ازرقیبان طعنه هادیدیم وصدهاریشخند  

ترسم این است اینکه گرتاری زگیسوبفکند                           بیشماران چون منی افتد به قلاب کمند 

می رمی ای تیزپا،همچون غزال کوه ودشت                        ازدل مارم مکن چون ماهواخواهان کمند   

نازکن بخرام بازآی ،کرشمه بسیارکن                                  هربهاگویی خرامت رابگو ،چون می خرند

کن لگدخاک رهت راجان ودل کردم عجین                         دل گشا بگذرزراه اما که راه دل مبند   

دررهت دلداده گان دیدم که باسوزوگداز                              باهزاران آرزوبرهاله کویت روند

شاهدان گفتند ناصح پندهامی داد،لیک،                               هرچه ناصح گفت ،مهجورانیامداوبه پند

—————————————605

ماسربرآستان حضرت جانان نهاده ایم                          جان ودل ووجودوروان جمله داده ایم

اقلیم دل به پهن جهان است وبس فراخ                        درقالب تنی به ضمان اوفتاده ایم

بگشای درب کوی حرمخانه سرور                                خودرازقیدوبندزمان وارهاده ایم

آهسته ران رابه تند زمانه را                                      ماراهیان کوی زمان چون پیاده ایم     

درره ندارسید به گوش ازسروش جان                          دیدم به غفلت آفت ایمان فزاده ایم

جامی رسیدوغفلت ماکردواژگون                                ازچون روان ودل به فروغش نداده ایم

چون سروباش درچمن آیت وجود                               ازاینکه مازجودوجودیش ،زاده ایم

خوددرمقام وخدمت تکوین خلقتیم                             آریدراین وجودنه کم نه زیاده ایم 

مهجوردرسریرزمان چون جلوس نیست                         آهسته گوی،ازاینهمه محتاج باده ایم

—————————————-606

دامن پرازکل آوردآن گلعزارما                                هم میبردزدل همه صبروقرارما

درجست وخیزشدبه چمن دلبران شوخ                    ازکوی خودبرون نشودلحظه یارما     

ماجان ودل که فرش قدومش نهاده ایم                    اوراه کوی بسته نیفتد گذارما  

باآن رسن که می طند ازتارگیسوان                         باحلقه ای به گردن جان گشته دارما  

صیاداو،و،صیددرافتاده گان به کوی                          بنشسته درکمین ونموده مهارما

هم این چنین که چرخ زمان میرودبه پیش                دیگرامیدنیست شوددرمدارما        

داغی نهان زآتش دل شعله میکشد                          مرحم نمی نهدبه دل داغدارما                       

برطوبی جنان که چنان فخرهاکند                           تکلیف مانگر،بر،سیمین عذارما

مهجورازآن غزال که رم کرده ره مگیر                         هرگزنسدغزال خرامان شکارما

———————————–607

تکا نددامنی،گیتی ،اگر،هستی به کام افتد                       شه ومیر وگدادرحلقه تنگ نیام افتد

چنان چابک دوانداسب ،چوگان رازندبرگوی                   به وقت سرکشش گرسرکشد،اسب ازلگام افتد

اگرحبانه پرگرددنبینی قطره درقطره                              شودلبریزوبی نظمی سرمیخوار وجام افتد

به آرامی کمین آردپی صیدفراوانش                             به یک آن،صدهزاران صیددرهستی به دام افتد

چه تن هامیرودبرخاک وسرهامی شودبیجان                  چه شاهان وگدایان که زعزوجاه ونام افتد     

سرهرتارمویش حلقه ای برگردن یاری                          کرشمی گرکندخلقی به یک حلقه تمام افتد

ندارداوزمانی ومکان ووعده ای ثابت                             چوخم گیردبه ابروخدشه برهرصبح وشام افتد  

خداراازخطربرهان همه ابنای گیتی را                      هم،این کام عدم،باگوش وچشم بسته رام افتد   

به آرامش کنی مهجورصرف این عمرباقی را                 گذارت بردرمیخانه گیتی مدام افتد

—————————————608

نبودی اینهمه سرگشتگی ماراسزاواری                            که این چون میکندمتن زمان بامادل آزاری

سریری این چنین هرگزنمی بایست هستی را              که باهرلحظه اش افزون کندبردوش ماباری     

به ابنای بشردیگرعلائقهافروهشته                                  نمی بینم کسی راباکسی انسی ودلداری

دگرهموارهامخروب شدشیب آمدوپستی                        به پای محفل آینده گان نقل است همواری 

همه بی قیدوبی عنوان وپندارند                                  نه عضوی میکندعضودگررازین میان یاری

سلامت رخت بربست وملالت درطنین آمد                    به این خاک ملالت حاش ا…پای بگذاری

چنان بستندقلاب کمندازنقطه فانی                             گلوهامیفشارد،نیست زجرودرد،پنداری  

جهان راآتشی بایدکه سوزاندتروخشکش                      جزاین سه نیست شایسته ،دگرگفتاروپنداری

به چشم جان برومهجوراین رشته رهامیکن                      که شایدبطن آن رشته شودخوش خال وخط ماری

————————————609

داغهادارددل نوع بشرازاین زمان                              الامان ازاین زمانه الامان والامان

جامهاپرمیکندازشوکران تلخ درد                             میخوراندبی گلو،برجان وآرام وروان       

سایه شوم شبح می گستردبرجان دهر                     نکره هامیخیزد ازکامش چنان باددمان    

زهدباسجاده زاهدنموده سیطره                              واعظ ازمنبرسریری ساخته دربی مکان

محتسب باتیغ بران ریادرپشت وعظ                         چنگ هاانداخته برجان چنان شیرژیان

آنکه میخواهدرهاندجان ازاین جرسوم دهر                 طی العرضی بایدش،یاری نه ازپای دوان     

خانه برباداست وهستی راعدم کرده احاط                  بریکی دم بازدم بگرفته ازماجان ضمان     

دل فروهشتنددلداران به کنج غم شدند                    دیگرازدلدارودل درمتن خوانی داستان

میشودآیاکه بازآیدفراغ وجد وناز                            زین میان مهجورگیرد طره زلف چمان

————————————-610

شقاوت تابه کی ای دهرکج رفتارباجا نم                       چنان دردی به جان دادی که عاجزشدطبیبانم

به کام زندگی هرگزندادی جام آرامش                            چه بامامیکنی این چون جفاکاری نمی دانم  

رهی همواربوداین راه را،میگفت رهداران                         من این ارابه عمرم به ناهموارمی رانم 

نه تقصیرمن است این پست وناهمواردراین ره                 که ره داران گرفتند ازمن آن آرام وسامانم  

نمی بینم به لبهاخنده ایازشوق درهستی                       همه درکوله بارم زجرواندوه فراوانم

نه آرامی شودبرجان ونه درجان روان آید                        تنی دادند برمن کاین چنین زاروپریشانم

زآوای سماوی دیگرم برگوش راهی نیست                       حرارآتش حرمان کشیده سوی عصیانم

مراازآن عدم دراین حیات آوردغفلتها                             وجودی هم من آوردم چه بسیاران پشیمانم

اگرمهجوریکدم چشمه هستی تورادادند                           بگو،خودابتدا،یک لحظه درهستی نمی مانم

————————————–611

اگراذن آیداززاهد گشایم درب میخانه                         مدیدی شدکه هستم با،می،ومیخانه بیگانه      

لبی ترمیکنم باجام صدمن باده ساقی                        نمی داردمراسیراب یک یاهم دوپیمانه   

سحرزاهدکه سوی مسجد ومحراب می آید                 منم برسوی میخانه نوردم ره،چه جانانه     

به بادصبح صادق پرگشایم درچنان مستی                 روم تاکوچه بلقیس،جعدموکنم شانه     

من این آبادجان درخانه خمارمی بینم                      که قصرپادشاهان دربرش خشتی وویرانه  

سریری لامکان دارد،نه درانظارغیرآید                        یساولها نگربردوراوبارسم شاهانه                    

به هرجامیکده ،بیتوته من هم دراوباشد               که عیسی هم نه بنمودی به خود سقفی وکاشانه

سلیمانی نمی خواهم بجزجام ،می،ازباقی                   گزاراین خاکیان گویند،هستم مست دیوانه 

فروکش این زبان مهجورتکیرت نهدزاهد                     که شدمیخانه ومستی،خم ومیخواره افسانه

—————————————-612

ای که چابک زسراپرده مامیگذری                           مانه گان سرکوییم به ماکن نظری

سایه قامت طوبای تومامنگه ماست                          ازچه مارابه دم باددغامی سپری

خرمن موی سیه گستره کردی که چنان                   زان سبب می نتوان دیدنشان ازسحری

پای درخارمغیلان ودل اندرتف وسوز                        آمدم تادرکویت نگشودی تودری

گوکه احرام ببندیم وتمتع گیریم                            قبله دل،زچه ،دائم به گذاروسفری   

نازهامیکنی ای لعبت تنازوتو،ما،                             پی آشوب نگاهت همه دردربدری

پای کوبان مروازیادحریم من زار                             که براین خوی بدان رخت به جائی نبری       

خذف خاطرماراتوبه اکسیربشوی                              که هم ازلطف تویابیم مقام گهری

همجومهجورصبوری کن وهم صابرباش                       جامه صبرمبادابه گریبان بدری

—————————————613

 

تاوصل کوی یاردوگامی نمانده است                          تعجیل کن به عمردوامی نمانده است

این سازها که میزند این دهرکج مدار                        راه دگرگزین ،تو،که کامی نمانده است

بس خرقه هاکه درگروجام باده بود                            دل خوش مکن به میکده جامی نمانده است

ساقی هم ازاصالت میخانه دم نزد                              حرمت دگربه کهنه عظامی نمانده است

دراعه پوش زهد وریاپای دررکاب                              دروعظ شدغراب وکلامی نمانده است

این تیرگی به چیرگی ازماروان گرفت                     صبحم چرارسد ،که ،چوشامی نمانده است

رامش مبادبردل وبرجان این بشر                              سامان جان گذشت ،که رامی نمانده است

هموارهای ره همه شیب وفرازشد                             گسترده سایه نکبت و،دامی نمانده است

مهجور،خودسلامت خودخواستن چه سود               مخلوق را،چو،عزوسلامی نمانده است

————————————–614

 

بردر میکده ساقی به صراحت بنوشت                                  که زخاک سر شاهان وگداجام سرشت

جام وخم کاین همه بارنگ وجلا می بینی                          گل خاکیست زسرهای چه زیباوچه زشت

به مصلای دل ،آی ،اینهمه ظاهرهیچند                                   مسجدودیروکلیساومغان ،یاکه کنشت

سربهرام کی وخسرو وداراب کجاست                                 آب چشمی زده وکوزه گری ساخته خشت

گیسوانی که پریزادکمندش میکرد                                         روزگارآمدوبرگردن او حلقه بهشت

کاخهابود وزمان زلزله ای دادو بریخت                                  برزگرشخم به خاکش زدوهم دانه بکشت

دست آبادزمان روشدودیدیم چه شد                                    تاردلها بگرفت ورسن مرگ برشت

پای ،مهجور،فراترمنه از بوده خویش                                   واعظان می نبرندت به سراگاه بهشت

————————————–615

 

سرگشته کویی شده ام راه نشانید                             باحلقه زلفش به سرکوی کشانید

آنجابدهیدم ،می ،مطلوب گوارا                                یاباده جان ازلب لعلش بچشانید

مست رخ آن حضرت جانانم ودیگر                        رسواشده ام این چه بدانیدوندانید

آزادنشدآنکه به سودای من آمد                              خودخسته ودرمانده  آن زلف چمانید

شالوده پندارببندیددراین کوی                              دل بایدو ،عقل آیداگردل نگرانید

درلوح ازل دلبرودلدارکه هشتند                            گررهروآنید،بدانیدهمانید

ازآینه دهرببایدکه گذشتن                                   ازقیدواسارت دل وجان رابرهانید

سودازده جام جهانی شده ام من                      چون است شمادلشده کام جهانید

مهجوربیاب آن ،می ،جاوید،به سرکش           برخلق جهان گوهمه تن دیده ترانید

—————————————616

 

مرابگزاروبگذر،من که سودایی به سردارم                                   زدلجویان عالم من دلارامی دگردارم

بسی بیزارم ازدراعه ودستارواین زنار                                 عطای این سه برتزویزوزهدومکربسپارم

به چشم جان نظرها میکنم عین نظربازی                          صریح این نکته میگویم اسیرچشم بیمارم

نه درکوی مغان جستم نه درمیخانه ومسجد                               کجاروی آورم گوئید ،رخ داردپدیدارم

روان ازجان فرازآمددل ازجان وروان خارج                               نمی آیددراین ورطه دلآرامم به تیمارم

دلی دارم به سوداوهوای کوی مجهولی                   چنان سرگشته ازخویشم که ،گوبرخویش سربارم

شدم جویای علت ازکمال مطلقم فرمود                               ببایدازسراندازم دگراین کهنه دستارم

انیس کوی دل گشتم چوجان ازتن برون آمد                    که من باحضرت جانان به محشوری سزاوارم

بیااین جامه دوراندازوهشیاری زسرمهجور              به مستی روکن ازاین پس ،تورابراوج بگمارم

—————————————-617

 

زان هبوط است که دردایره سرگردانم                                     کشتی موج دراین بحر بلا میرانم

ای که سکان من وعمرمن ازداده توست                                   اینقدردرشرف دردوبلامکشانم

گو ،فتدموج ،تالتم شودآرام ومتین                                        تا زگرداب برون آیم وجان برهانم

این کراهت که درآن خلدبراین آدم شد                                    هم ،ازآن روزچنین بی سروبی سامانم

آن صراحت که درآن کن فیکونت داری                                   برهان دیگرازاین دام وازاین عصیانم

چند دردایره کوبم سرسرگردانی                                   ازچه دردایره کردی ،همه ،سر،،گردانم

غفلتی بودوگذرکرد،مدیدیست چرا                                          من گناه دگری رابه جفابکشانم

دوش بااین همه بار،ازگنه وغیض هبوط                                 خسته شد،مرحمتی،باردمی بنشانم

جرم هابیل به قابیل اگرکشتن بود                                          من مهجور،چراحکم قضا میخوانم

———————————-618

 

صبا گربگذری ازکوی جانان ،گوبه جانانم                        اگرلطفی کندبرسوی ما،فرشش کنم جانم

بگوسرگشته ای گشتم ،شدم مجنون لیلایی                    بریدآرامشم دیگر،فراق ودردوهجرانم

چویوسف بوی پیراهن فرستد،،خوداگرناید                    مگرروشن شودازرایحش تاریک چشمانم

اگراذنی دهدآیم بروبم خاک کویش را                           به پلک چشم ،هم دل برقدومش نیزبنشانم

هم آن روزی که آن مهروکشیدآن مقنعه ازروی               مرافرصت نشددیدن ازآن زاروپشیمانم

سری دارم به سودایش ،دلی دارم به دیدارش               شدم ویلان وسرگردان ،بریدآرام وسامانم

سیه چشمان شهلاگون چنانم کرده دل مفتون               گرفت آن هاله رویش زمن ،هم دین وایمانم

بگسترده  است گوباردگرآن خرمن مویش                      شده حایل به چشمم روزراازشب نمی دانم

بدان مهجوراقبال همایی روکندروزی                            که ازآن سنگ دل داد دل سرگشته بستانم

————————————-619

 

شروش آن شب پیامم داد ،دل گسترکه یارآید                         مدیدی معتکف گشتی واکنونت ببارآید

خیالم اینکه جان ودل نشستم ازبطالتها                                 سیاهی هابه جان دارم ،وصال یارعارآید

نهیب آمدتوراچون است این اندیشه باطل                            بکوش اندیشه زایل کن که برجانت نقارآید

فروشدجانم ازآن پس به حوض ناب مطلوبش                      فروغ ازغیب میدیدم به چشمم آشکارآید

مقامی آنچنان والا ،جلوسی درمیان نایل                               همه دلداده دلبر،که آنجاتن چه کارآید

مراهم جایگاهی بود،حرمت آنچنان وافی                              سرم ازتن برفت وجان بدیدم برمدارآید

ملائک نیزبامن بود ،عزی درخورم شامل                       حجاب ازچهره دل رفت و،هم دیدم نگارآید

تن ازخود دورکن جان شو ،به آتش رو گلستان است            برو درگلستان دل ده ،که،دلبرسازگارآید

بده مهجورراقدروتوان اینهمه نعمت                         که خواهشهای نفسش دروجودجان  مهارآید

————————————620

 

به آه دل بشکافم تمام طاق جهان را                                چراگرفته ای ازجان من توان وروان را

نهاده ای زچه رودامهابه رهگذرمن                                   که صیدقهرنموده زمن فراغت جان را

نبود لازمه رسوای خاص وعام نمایی                              گرفته ای به جفاهاز،من تونام ونشان را

گذشت عمرگرانمایه پای نخوت وقهرت                          زدی به خانه دل ضر  به های باد دمان را

خدای را،اگرازمکروریو چاره ندیدی                               به وجد وشوق بچرخان به کام خویش زبان را

چه دیدی ازره نام آوران شاد دل افروز                          که آتش شرر افروختی زدی شریان را

زدی به اسب عنادت به فقرخودمهمیز                            برون زدی زخفا رازهای خفی نهان را

به پیش شاه وگداعجزمی نبایدکرد                                که عجزمیکشد ازتخت وازسریرشهان را

به خلق گوی که مهجور،شکر محض خدای است            به شکرپاک کن اشک یتیم ودیده تران را

————————————–621

 

آن سیه چشم اینهمه دل راکه اغوامیکند                               غمزه هامیریزد ازچشمش چه سودامی کند

قدفرازان رازقدخویش ،می بیندفرو                                       نازهاباآن خرام خودبه طوبامیکند

برسرکویش بساطی کرده پهن ازوجدوناز                               ازسماوی وهم ازخاکی ،چه برپامیکند

رو گشاد وچشمهادیدندآن ماه جبین                                         روی مه بالاترازمه درثریامیکند

گلعزاری درگلستان ،ماهرویی درکمین                                     دیده هامبهوت برآن روی مهسامیکند

بررکابش دل گزاران فرش ره کردنددل                                   بس جفاهایی که بردلها دلآرامیکند

راهیان غیروظاهربین به کویش میهمان                               میندانم ،چون جفابااین دل مامیکند

زیرچترعنبرافشانش ،خوشاجایم دهد                                    عجزهاکردم ولی امروزوفردامیکند

درگشائیدوبرآئیدازنهان ،هم بشنوید                                      شکوه مهجورا،زرازخفته حاشامیکند

————————————-622

 

 

دگربه جام وقدح بی نیازخواهم شد                                به آسمان دلم شاهبازخواهم شد

بگسترید به راهم نشانه های وجود                                  ز ،تن گسسته وباجان فرازخواهم شد

نه دیگراینکه گره هابه سبزه هابزنم                                 ز تن هرآنچه گره بوده بازخواهم شد

حراج کی کنم این وجدرابه ارزانی                                 به قیمت دل وجانم به نازخواهم شد

زقبله گاه جهان روی اگربگردانم                                     به سوی دلشده گان درنمازخواهم شد

طبیب می ننمودست چاره درددلی                                به لطف چاره خودم چاره سازخواهم شد

نوازشم ننموداین زمانه غدار                                         ز،پل ،گذرکه کنم ،دلنوازخواهم شد

به پای وصل نشستم ،نیامد اذن ورو                             عسس چوخواب رود ،بی جوازخواهم شد

کمینه رو شده درکوچه زمان مهجور                            به هرکجا،سر ،افشای رازخواهم شد

—————————————-623

 

به کام مادگرباراین ،می ،ومیخانه خواهدشد                                   سرزولیده جانان به نرمی شانه خواهدشد

نه چونان ماند وچونین دوام آرد که این دوار                                 رکابی میدهد ،روزی،ولی ،افسانه خواهدشد

کنون کاین نازواین نخوت به کوی زاهدان بینی                              به سراندیشه چون واهی ،همه دیوانه خواهدشد

مینداز از،کفت ،خم ،باش تاواعظ به تنگ آید                                 به کام خویش ،پر،می ،ازخمت پیمانه خواهدشد

نداردحسرتی ،بنگر،هزاران کاخ ویران است                                   چو باشدکاخ استبرق بدان ویرانه خواهدشد

اگرصیادگسترده است دام صیدویرانگر                                           هم ازاین دامهامرغ سحرفرزانه خواهدشد

کنون زاغ وزغن منقاربرخاک وطن کوبند                                        نگرچون شاهبازاید ،چه سان بی دانه خواهدشد

سوادزندگی راوعظ واعظ برده ازیادم                                         چوبریادآورم ،واعظ ،به وعظ ازچانه خواهدشد

چوره پویان زراه آیندو گیرندانجمن ،مهجور                                شررسازان بی مقداربین ،بیگانه خواهدشد

———————————————–624

 

 

به رهگذارزمان ،راه دل گزین وبدان                                    که دل تورابردت سوی راهیان زمان

به فقروفاقه جان ره روی نبایدکرد                                       که دست قهرعزازیل میکشد به گمان

به سوزوسازگرفتاریان ره درراه                                          نظرمکن که کنندت اسیر باد دمان

زهردری که نوشته است ،رفتن آزاداست                           مرو،به یک دل ویک راه گام جان بکشان

به هرکه روی حمیرا وچشم وخال سیاه                            مبنددل ،که بگیرند جان ودیده ضمان

لگام اسب عنادچموش گیربه دست                                   به کوره راه جهالت ،وفاق جان مکشان

به خنده خو کن وهم باخوشی بزی همه عمر                   چرائی اینهمه پژمرده حال ودل نگران

بیا ومانده عمرت به شادمانی ،زی ،                                نیارزداین دم باقی به غم کنی گذران

به راه ، پیرحقیقت نصیحتم بنمود                               که ،طی کن عمر،تومهجور پیش زلف چمان

——————————————-625

 

نمی بینم دگرآرامشی در روزگارآید                                   زمستانی رود دل آب گرددتابهارآید

تبسم شدحماسی درکتاب تذکره سازان                            نمانده رنگ وبویی درطبیعت ،دل خمارآید

زمانی رفت ورومیکرد پلک چشم محرابش                      کنون آن ساحتش بنگربه چشمانش نقارآید

چمان زلف مهرویی زمانی دام دلهابود                               دلی بس آرزومیکرد ،دردامش مهارآید

گذشت آن روزگاری که لب وجام و،می ،ودل بود               همه دردوغم وزجروشقاوت درمدارآید

مپاش آن دانه وبذراصالت درزمین جان                            که گرروید چنان حنظل  ،چه تلخیها ببارآید

ندیدم پرکندساقی به جامی باده شادی                               دل وجان ولب وچشمی به حرمان بیشمارآید

کنارچشمه حیوان ،مجوی آن زندگی دیگر                           کجادیگرچنان عشرت ،دراین چرخ دوارآید

زنظم انداختنداین زاهدان چرخ حقیقت را                        بگو مهجورسخت است این حقیقت برقرارآید

—————————————————–626

 

من ازدراعه پوشانی که درزهدند بیزارم                                 که وعظ واعظان راهم پشیزی بیش ننگارم

مراحوض ،میی ،بایدکه درآن غوطه ورباشم                           پیا پی جام ،می،گیرم زحدبیرون که نشمارم

بس است این لاف  گوئی هازمانی هم حقیقت گو                   که مکروریو وکیدت میدهد دردهرآزارم

نگشتی که چومن راهی به وادی دل افروزان                           که من راهی شدم ،هرلحظه دررونق شود کارم

اگرهم پای درخاکم ،به اعلای سماواتم                                        بلی ،من جایگاهی خوش به اعلای جهان دارم

نیالودم وجودم رابه ذخرف های گفتارت                                   ازآن درعرصه خلقت  به هرپاکی سزاوارم

نه ام چون لولیان تن ،که لنگربرسراندازند                                    منم دل دارم ودلبر،نه اندیشه به سردارم

تودرپاپیچ خاروخس ،به تن آزارهادادی                                      من آسوده ازاین جسم ازآن تذویرودستارم

زمانی می سرودم این که مست جان ودل بودم                           سروشم گفت مهجورا شدی محرم به  اسرارم

—————————————–627

 

دل قوی دار زتاریک مکن پروایی                                  به سرآیدغم، ازاین مخمصه بیرون آیی

خواهدآمدبه سراین جرگه سالوس وریا                      که به امروز جهان هست بلی ،فردایی

چرخ گردون زمان پیروقدر بنیاد است                         نپذیرد سرگردونه خودخودرایی

پهنه آبی این بام جهان خواخدشد                                امن وآرام که بال وپر جان بگشایی

من به همپای خلایق سروجان میخواهم                      ازچه اندیشه خودرابه محک می سایی

سازگاراینکه خلایق همه یک سو باشند                           برسرموج خودازقهرمکن سودایی

عصرآئینه کردارووفاق است ،چرا                                  به روایات قرون ،حکم قضابنمایی

نوبت خدمت تقلید ومقلد ،حاشاست                             بگذشت آنچه تورابودبه سریغمایی

شیخ صنعان که زکف داد دل ودین ووجود                     گو به مهجورمگرنیست چنان ترسایی

——————————————628

 

بی خود ازخویشم وامشب به مآل سحری                                      آسمان است ومن ویاروهمه خیره سری

خوش به آنم زتنم جان بدرآید ،باشد،                                                 بخت خوابیده مانیزنماید ثمری

لشگرشوم بطالت به سرم سایه فکند                                                 نیست بالا ی سرم جزغم وآفت اثری

یارمامغبچه ای بودکه سودامیکر د                                                    بادل مابه دکان شررش بدنظری

دوش باری زده بودم به سرکوچه ،به دوش،                                      رهگذرگفت به دوشت چه متاعی ببری

گفتمش بارغم ودرد ونفاق است عزیز                                              گفت گویا به دلت چنگ زده بدگهری

حال ماراچوبپرسی تو به محرمکده ای                                           چون شنیدی به دلت جامه طاقت ندری

بریکی قسمت دنیا سیه دیو ودد است                                              به یکی قسمت مینوشود وحوروپری

دست مهجوربگیرید وبریدازاین کوی                                               شب وروزش شده درروی زمین نوحه گری

——————————————–629

 

هم ازبی مهری جانان دل وجانم به تنگ آمد                                      هم ازآن باده سردش که برکامم شرنگ آمد

به بخت مانگرمیخواستیم ازیاردل جویی                                         به کویش ناله هاکردیم ،دلجوئیش ننگ آمد

به مژگانش نظرکردیم وهم برآن خم ابرو                                           که ابرویش کمانی گشت ومژگانش خدنگ آمد

هزاران حاجت آوردیم درکویش برساقی                                            نیامد ،قصدجان چون کردتیرش بیدرنگ آمد

نگهداردلی بودیم وجایش خانه دل بود                                                قضارا آسمان بارید ،ماراهدیه سنگ آمد

خدارااین هواخواهی نه جزمن کس توان دارد                                    رقیب ماشررهاکرد ،اوبامابه جنگ آمد

زخاروخس گذرکردیم وصدها خاردرپاشد                                          به کویش آشناگشتیم ،این آسان نه چنگ آمد

گذرکرد آن سحرازکوی ،دیدم صورت مهجور                                      نزاروزاربود ،آن روزبررخ آب ورنگ آمد

———————————————-630

 

نه دل به کام رسیدو نه کام دردل ماند                                    گذشت عمرونشدحل هزارمشکل ماند

ارادت ازکه بجویی دراین زمانه پست                                  نه عارفش بستود و،نه ،عقل عاقل ماند

سوارناقه غم کردو ساربانش راند                                        به صعب راه رسیدیم ،پای درگل ماند

به کام هرکه تعارف نمود جام وصال                                   نخورده جام وصالش ،به پای منزل ماند

به خاک دشت صداقت زدند شخم نفاق                             ز بذرشوم شقاوت هزارحاصل ماند

به کوره راه وبیابان وسنگلاخ وکویر                                   زاشتران مقاوم ،نماد ،محمل ماند

نه آسمان که زابرش نمی ،به خاک افکند                            نه بذرودانه نعمت به خاک شامل ماند

بلندشدسردیوارآنکه حاشا بود                                             مراهمیشه بلندی به پست مایل ماند

به داغ دردزمان پشت کج مکن مهجور                             به راه رفته میاندیش ،بین مقابل ماند

—————————————–631

 

به داغ درد زمان نیست نوش دارویی                                 علاج دردنهان ازطبیب ،چون جویی

نهاده دام شقاوت ،پلیدی و.پستی                                       احاطه کرده بشررا بدی زهرسویی

یکی بنام تمدن به بیخ تیشه زند                                    یکی به چوبه چوگان زند چنان گویی

یکی به تیزی دندان درد ،به پیش دوچشم                    دل وسروتن وچشم  غزال آهویی

نفیرزجرگلو ،پاره کرد گوش زمان                               ترحم ازکه دراین گیرودارمیجویی

به رشته ای که گرفتی به دست ،غره مشو                به چشم جان نگری گرگرفته ای مویی

به سست عهدی بنیاددهر ،خوباید                             بسی عبث که بداری امید دلجویی

به قتلگاه بشر گوخوش آمدی طفلم                          خوشاکه نوردهد ،بر ره تو سوسویی

کمرخمید وشکست ازجفا دل مهجور                      شکایت ازکه به پیش که بازمیگویی

—————————————632

 

هوای دیدن مارابه سرداردنمیدانم                                  شب هجران ماآیاسحرداردنمی دانم

نهاده داغها بردل فراقش ،باغم هجران                        ویادرجان وسرفکری دگرداردنمی دانم

پریشان موی یلدایش گرفته روزرا ،شب شد               که این یلدازپیش چشم بردارد نمی دانم

هوای کوی اودارم ،شدم راهی به امیدی                     مرالطفی کند درکوی بگزارد نمی دانم

رقیبانم به ره ازبخل وحرمان خارها چینند                قراول درمسیرراه بگماردنمی دانم

هوای بوی مشگینش ،چوبوی یوسفی دارم                نمی ،،برباد ،ازآن بوی ،بسپارد نمی دانم

چوبرکویش رسم ،بینم رقیبانم صف اندرصف           مرا دلداده ای دلدار بشمارد نمی دانم

ز یمن چشم بیمارش علاج خویش می جویم             علاج دردمارالطف فرماید نمی دانم

بگیرازدست او این جام را،مهجور،برسرکش               به غم ،جام ،می ،ازدستش ثمرداردنمی دانم

—————————————-633

 

مراهم قسمت یک بوسه ازآن خال خواهدشد                              و،یازیرلگدهااین تنم پامال خواهدشد

مدیدی آرزوکردم رسدبوی دلآویزش                                           زماهم گوئیا جویاگراحوال خواهدشد

قدم درراه بنهادیم وهم تاسرحدکویش                                   جوانی هاهدردادیم ،قدچون دال خواهدشد

طریق ره روی باید بیاموزی زرهداران                                 چوبی ره رو روی پاگیر درگودال خواهدشد

پریرویان مه پیکر فراوان آمدورفتند                                توراهم ای صنم ،آن موی مشگین زال خواهدشد

کنون دراوج خوش نامی برو،تااوج طوبا رس                  چومرغ ازاوج بالاتر رود بی بال خواهدشد

مپنداراین سکوت محض می خواندبه آرامش              که پشت هرسکوتی محض،قیل وقال خواهدشد

مخواه این تیرگی جان راکشد دراوج بدنامی               به جلد تیرگی جان بی سروبی حال خواهدشد

بکش مهجورشمشیرازنیام خامش گیتی                      بپرس ازحاکمان تاچند این قتال خواهدشد

————————————-634

 

به پیمان ازل ،گوئی نبودی ،می ،به پیمانه                                      شهان راکاخ دادندو،مراهم کنج ویرانه

یمینم را،یسارم را،یساولهای غم بگرفت                                        دل وجانم بجزباکلمه ،غم،گشت  بیگانه

چنان ژولیده حال استم که خودازخویش نشناسم                   بپندارند ازاین حالم مرامجنون ودیوانه

هم آن روزی که بنهادم قدم برگرده خاکی                                 ندیده موی جعدینم به نرمی ،شانه شانه

بپرسیدم زپیری درمسیرعمر،رازی را                                        بگفتارازشاهان وگدایان گشت افسانه

به پستی تن نیازم من ،،اگرپیمانه ام خالیست                       چنان شهبازمیسازم ،به اوج زیستن ،لانه

مقاوم دردم بادم ،نه چون بیدی زجالرزم                                نبینی عین ناداری مرا،بی آب وبی دانه

به گیتی گوئیا رسم است در روزو شب ایام                          گهی دیوانه خوانندت ،گهی گویند فرزانه

بساط غم بکن مهجور،آن پیمان دگرگون ساز                     صراحی گیردردست وبیابامابه میخانه

——————————————-635

آرام نوش اگرشنود قاضی القضات                               حدت زند به پیش همه بی ملاحظات

درآستین قدح نهه وتسبیح کن به دست                     خرد وکبیرکرنشت آرد زهرجهات

با ،می،به خانه غسل کن ،آیی اگربرون                       باواعظان قدم نهه وآموزازاوصفات

دیروکنشت وکوی خرابات جای خود                         درمسجداست که بدهد واعظت برات

اینجازمین خاکی وتو خاک این زمین                      دانی که درفراز زمین هست بس کرات

این واعظت کرات نماید تورا بهشت                        ازدوزخ زمین به تنت میدهد نجات

می ،دربهشت خوش که زانهارمیرود                      چون نهرباغ کوشن وچون، چشمه و قنات

حوران زهرجهت همه دارد قدح به دست              شیرین دهان خنده لب شهدچون نبات

مهجوربس ،هزارتعاریف ذره نیست                     گرنخلها قلم شود وآبها دوات

—————————————–636

 

گفته بودند،در،میکده رابگشایند                                قدحی ،می ،بدهند وغم دل بزدایند

می نشدحاصل ازاین گفنه ،درمیکده باز                  چشمهامنتظرند وهمه میفرسایند

جامهاخالی ودلهاهمه محتاج سرور                      وعده کی میرسد،این وعده نمی فرمایند

ازلبی خنده ،بسی،حسرت دیدن داریم                 دیگران آنچه که نازاست به لب می سایند

عارفان راهمه سرگشته زسامان بینم                  زاهدان غرق به آرامگردنیایند

تاکی این مخمصه گوی به چوگان باشد              ناصحان ازچه دراین دایره کم پیدایند

کو،نگاهی که به یک غمزه جهانی بگرفت           یامریدان که پی گام مرادی آیند

روشنی هاهمه درچشم زمان کورشدند             سروهاقامت آزاده نمی افرایند

دل قوی دارتو ،مهجور،که بینی روزی               باز ،مستان،به قدح باده جان پیمایند

—————————————–637

چراباردگردل درعتاب افتادو کافرشد                                     به دورافتادجام ،اما،چوبرماگشت آخرشد

به جام جان به جوش آمد،زتف مل کرد ،می ،باری                غروبی دست بریازید ومل خوابید ودیگرشد

زتن برکنده بودیم آن قبا،جان بودباجانان                              به غفلت لحظه خوابیدیم ،کام زهر ازسرشد

به کام کامکاران بودهرکامی که میفرمود                             چه آمدبرسراین کامکاران ،کام بی برشد

به پای خرقه صدپاره ،صدهاجان ودل میرفت                    خذف راهم نیارزدخرقه، تشخیص زمان زرشد

به هرجارونمودی قبله دل بودودلداری                                  نمی بینم دگرنازک دلی دلدارو دلبرشد

به صدتنازی وصدعشوه جام وجدمیدادند                           شکست آن جام ،رفت  آن ناز،هیهاتم لبی ترشد

کمندزلف مهرویان که میشدحلقه جانها                               هزارافسوس این جانها اسیرحکم داورشد

مشونومید،مهجورا،شودبازآیدآن روزی                              که بینی دوره جام و،می  مطلوب  وساغرشد

—————————————-638

تابه سرحال وهوای ره جانان دارم                                       حلقه درگردنم از زلف پریشان دارم

گفتم آن روز ازل ،لطفی وجانم بستان                                نه گزاف است به یادآن همه پیمان دارم

یارماسرسبد جان و وجودنظراست                                    ترس تقریرزبدچشم رقیبان دارم

روزوشب جانب کویش همه پرواز خیال                          باخیال ره کویش سروسامان دارم

لخت پامیروم ازخار مغیلان رهش                                  دانم این ،چون زدرآیم ،همه درمان دارم

صعب هادارد وهم شیب وفرازاینهمه راه                       جان ودل رفت ،نه این داشتته آسان دارم

برطویل ره او آگهم ازبدو ورود                                     میروم تارمقی درتن وتاجان دارم

گرسرازحلقه آن تاردوزلف آویزم                                خوش مرا ،چون به کرامش همه ایقان دارم

تابه کی این دل مهجور به بیراهه بری                       من که برقدمت آحادتو ایمان دارم

————————————–639

 

دوش می آمدندابرگوش وپیغام سروش                                  کاین همه بارگران رامی بگیرندم زدوش

جمع درمحفل،می،ومیخواروجام وجام گیر                           جامهادردست وازهرجام می آمدخروش

کم،فشار،این جان ودست وچشم بینا وسراست                       خودزمانی بوده ام من،جامخواه می،فروش

محفل ماهم چنین ازباده و،می،گرم بود                               ساقی مانیزمیفرمود،بادا نوش نوش  

من نه مست باده بازارزهدم زاهدا                                      زین میان برحدشرع وظن تکفیرم مکوش 

این زمان زناربرکن ازمیان،دستارنیز                                  میفکن ازسر،سماع وجدجان میدارگوش

زهدوتذویروریاومکرراره بسته اند                                     ساقی ماآگه است ازعیبها،هم،عیب پوش                                       

ساحتی دیدم ،من وجام ،می،وحوران قدس                        جمع جان بودیم باالطاف آن پیغام دوش     

جام مهجوراز،می،آرام هستی پرکنید                               چون همی داند،ببایدمست جان بودوخموش

————————————-640

نشان کوی توپرسیدم ازصبابه سحر                     خوشاصباکه زکوی تومیکنادگذر

به آرزوی دمی هستم ای نگاربلند                      کنی به غمزه چشمت کرشمه ای ونظر

بلاکشیدم وبازآمدم به کوی وصال                    به طعنه گفتی ازاین راه آب دیده ببر

خیالهابه سرم بودتارسم سرکوی                     زدی شراره به جان نازدوده گردسفر

فراغ خاطرماباصبوح کام توخوش                    دم صبوح طراوت به صبح مابسپر 

هزارخارمغیلان به پاخلیدبه راه                      به این امیدکه گیرم زجد وسعی ثمر 

سیاه زلف بگستردی وزمابگرفت                     نگاه روی مهینت،چراست ظلم وشرر 

دمی نظاره کن ازاوج اقتداربه زیر                    چه چشمهاکه نگاه امیدداده به در  

ندارسیدبه مهجورباش تابدمد                        زپشت شام سیاهت به بخت،صبح ظفر  

———————————–641

 

 

به آبگین قدحی باده ده پریشانم                                    دمی به مسجدواعظ شدم پشیمانم

ملال خاطرمارامقال نزداید                                            خوشاقدح به لب ازدست یاربنشانم

دمی شود اگرازعمردروفاق وصال                                  نزارتن نهم وجان به کوی بکشانم

به خاک تیره مباشد طریق باقی رفت                           هم ازهبوط به خاک است نابسامانم

طمع مدار به هرکاسه ای که جام ،می،است                   که من نه هرقدح،می،زهرکه بستانم

علوخاطرماراعزیزازآن دارند                                       که پیش شاه وگداهمردیف وپیمانم

بریزباده دل درصراحی غم دهر                                   تعارفی کن وبگزارجان بیفشانم

هزارباربه واعظ بگفتم این معنا                                   که مشکلی نشدازدرس وعظ آسانم

ملال خاطرمهجور،چون بدرکردند                              ازآنم است غزل گوی ومرغ دستانم

————————642

 

به سربکش،می،گلگون ناب درقدحی                               که تانیازدلت درشودنشدگنهی

بساط گیرلب جویبارآب زلال                                        که عکس یاربه آب اوفتد مثال مهی

بگسترآیت گلگونه هابه پهن چمن                                نشدگنه لب وخالی گزی اگربه گهی      

دروغ فلسفه واعظان به خویش گزار                             توعمرخوش گذران با نگارسرو سهی  

به خلدکآنهمه نعمت زدست بنهادی                            بکوش بارگرانی ز دوش بازنهی  

ندانم اینکه به هرگفته دل نهم یانه                             به سعی باش توازخاطرخراب رهی     

به نقدحال نظرکن غنیمت است کنون                         به وعد نسیه مبادا که دل زکف بدهی

صدای ناله وسوزوگدازمی آمد                                   زکوزه ای به شب دوش پای کارگهی

که خاکم ازسروچشم ودل است مهجورا                       انیس کوزه گران شو به باره نگهی

——————-643

 

هزاران دردمی زاید زهردم بازدم مارا                                  کشیده آه مادرغم سماوات وثریارا

ز،می،هم چاره ای ناید،که هوش ازسررودآنک                      گشوده کام ،نابودی،کشدبرکام دنیارا   

چنان ویلان وسرگردان به راه وکوره راه استم                      نه بشناسم دگر راه کنشت ویامصلارا      

نه دیگرساربان،این کاروان گم گشت دروادی                      مخواه ازحضرت موسی کرامتهای سینارا    

زمان راگرزمن پرسی نمی دانم شب وروزش                      چه سان یادآورم دیگرهم ازامروز،فردارا   

زمخت است آنچه می بینم طراوت رفته ازهستی                نمی جویدتن آرایان حریرسبزدیبارا   

کریه است آنچه درچشم روان ودیده می بینم                   کجادیگرتوان بینم رخ مه گون مهسارا

کتابت کرده میخوانیم درمتن زمان دیگر                         حکایت های بهرام وسکندرها ودارارا

چنان دراسفل دهریم مهجورا نمی دانیم                             که اجدادبشرمی رفت اوج مرغ عنقارا

—————————644

 

قمارخانه به پهنای این جهان دارم                             جهان که پهنه شود گوچه سان نهان دارم

یکی به آمدن وآن یکی برون رفتن                            زآمدو زشدن،شرح چون بیان دارم

نه بردن است،فقط باختن دراین پهنا                         به باختن زچه روزندگی ضمان دارم

به راه دیرگذشتم که راهبش میگفت                         هنوز پابه گلم سیرداستان دارم

شدم به کوی کنشت اینکه دم بیاسایم                      ندارسیدکه من ترسهابه جان دارم                

دمی به جانب اتشگه مغان رفتم                              بگفت برسرم ازترس سایه بان دارم

زبهرخدمت عیسی شدم کلیسایش                           رهم ندادکسی ،که،نه پای جان دارم

به لاجرم ره مسجد گزیدم آخرامر                            سرقماربدیدم که تن میان دارم

گذارازاین همه مهجورراه دل بگزین                          من این گزیده ام وجان ودل جوان دارم

—————————–645

 

چنانک میروی درره به آن سلانه سلانه                                کنی دریک قدم آباددل ویرانه ویرانه                             

بکن کج راه خودمی نهه قدم درکوی مخموران                       بیادرمیکده ،می،ده خورم پیمانه پیمانه

نیابی چون منت درکوی ودربازاردلجویی                               پذیرایت منم باجرعه ای جانانه جانانه

بکن،باز،آن مجعدمو،بیفشان طره هادرسر                              که ترسم بشکندوقت نوازش شانه شانه

خرامان شوبه صدرمجلس دلداده گان خود                            که گستردیم برتوجان بیادردانه دردانه   

یمینت رایسارت رایساول داده ایم ،ازآن                               که بردل جای بگزینی بیاشاهانه شاهانه 

به کویت پلک میسایم که گردراه برگیرم                              دهی یاکام مایاهم شویم افسانه افسانه

به کاوینت دل وجان وسروچشم وبصردادم                           مکن باماچنین رفتار،چون بیگانه بیگانه    

بیامستانه رو مهجورازکوی دلاویزش                                   که دل دادی تودیگردررهش دیوانه دیوانه

—————————646

 

ای که دل بردی زما،گو،دلربایی تابه چند                              دلبران چون دل برندی جای آن دل میدهند

مابه نخچیرآمدیم ازبهرصیددلبری                                       دلبرامامی نمی افتد به قلاب کمند

بس کمین راه بنشستیم تاآید به دست                             ازرقیبان طعنه هادیدیم وصدهاریشخند  

ترسم این است اینکه گرتاری زگیسوبفکند                           بیشماران چون منی افتدبه دام آن نژند 

می رمی ای تیزپا،همچون غزال کوه ودشت                         ازدل مارم مکن چون ماهواخواهان کمند   

نازکن بخرام بازآی ،کرشمه بسیارکن                                  هربهاگویی خرامت رابگو ،چون می خرند

کن لگدخاک رهت راجان ودل کردم عجین                         دل گشا بگذرزراه اما که راه دل مبند   

دررهت دلداده گان دیدم که باسوزوگداز                              باهزاران آرزوبرهاله کویت روند

شاهدان گفتند ناصح پندهامی داد،لیک،                               هرچه ناصح گفت ،مهجورانیامداوبه پند

—————————647

 

ماسربرآستان حضرت جانان نهاده ایم                          جان ودل ووجودوروان جمله داده ایم

اقلیم دل به پهن جهان است وبس فراخ                        درقالب تنی به ضمان اوفتاده ایم

بگشای درب کوی حرمخانه سرور                                خودرازقیدوبندزمان وارهاده ایم

آهسته ران رابه تند زمانه را                                      ماراهیان کوی زمان چون پیاده ایم     

درره ندارسید به گوش ازسروش جان                          دیدم به غفلت آفت ایمان فزاده ایم

جامی رسیدوغفلت ماکردواژگون                                ازچون روان ودل به فروغش نداده ایم

چون سروباش درچمن آیت وجود                               ازاینکه مازجودوجودیش ،زاده ایم

خوددرمقام وخدمت تکوین خلقتیم                             آری دراین وجودنه کم نه زیاده ایم 

مهجوردرسریرزمان چون جلوس نیست                         آهسته گوی،ازاینهمه محتاج باده ایم

——————————–648

 

دامن پرازکل آوردآن گلعزارما                                هم میبردزدل همه صبروقرارما

درجست وخیزشدبه چمن دلبران شوخ                    ازکوی خودبرون نشودلحظه یارما     

ماجان ودل که فرش قدومش نهاده ایم                    اوراه کوی بسته نیفتد گذارما  

باآن رسن که می طند ازتارگیسوان                         باحلقه ای به گردن جان گشته دارما  

صیاداو،و،صیددرافتاده گان به کوی                          بنشسته درکمین ونموده مهارما

هم این چنین که چرخ زمان میرودبه پیش                دیگرامیدنیست شوددرمدارما        

داغی نهان زآتش دل شعله میکشد                          مرحم نمی نهدبه دل داغدارما                            

برطوبی جنان که چنان فخرهاکند                           تکلیف مانگر،بر،سیمین عذارما

مهجورازآن غزال که رم کرد،ۀره مگیر                         هرگزنشدغزال خرامان شکارما

—————————-649

 

تکا نددامنش،گیتی ،اگر،هستی به کام افتد                       شه ومیر وگدادرحلقه تنگ نیام افتد

چنان چابک دوانداسب ،چوگان رازندبرگوی                     به وقت سرکشش گرسرکشد،اسب ازلگام افتد

اگرحبانه پرگرددنبینی قطره درقطره                              شودلبریزوبی نظمی سرمیخوار وجام افتد

به آرامی کمین آردپی صیدفراوانش                             به یک آن،صدهزاران صیددرهستی به دام افتد

چه تن هامیرودبرخاک وسرهامی شودبیجان                  چه شاهان وگدایان که زعزوجاه ونام افتد     

سرهرتارمویش حلقه ای برگردن یاری                          کرشمی گرکندخلقی به یک حلقه تمام افتد

ندارداوزمانی ومکان ووعده ای ثابت                              چوخم گیردبه ابروخدشه برهرصبح وشام افتد  

خداراازخطربرهان همه ابنای گیتی را                           هم،این کام عدم،باگوش وچشم بسته رام افتد   

به آرامش کنی مهجورصرف این عمرباقی را                    گذارت بردرمیخانه گیتی مدام افتد

————————-650

 

نبودی اینهمه سرگشتگی ماراسزاواری                            که این چون میکندمتن زمان بامادل آزاری

سریری این چنین هرگزنمی بایست هستی را                   که باهرلحظه اش افزون کندبردوش ماباری     

به ابنای بشردیگرعلائقهافروهشته                                  نمی بینم کسی راباکسی انسی ودلداری

دگرهموارهامخروب شدشیب آمدوپستی                        به پای محفل آینده گان نقل است همواری 

همه بی قیدوبی عنوان وپندارند                                  نه عضوی میکندعضودگررازین میان یاری

سلامت رخت بربست وملالت درطنین آمد                    به این خاک ملالت حاش ا…پای بگذاری

چنان بستندقلاب کمندازنقطه فانی                             گلوهامیفشارد،نیست زجرودرد،پنداری  

جهان راآتشی بایدکه سوزاندتروخشکش                         جزاین سه نیست شایسته ،دگرگفتاروپنداری

به چشم جان برومهجوراین رشته رهامیکن                      که شایدبطن آن رشته شودخوش خال وخط ماری

—————————–651

 

داغهادارددل نوع بشرازاین زمان                              الامان ازاین زمانه الامان والامان

جامهاپرمیکندازشوکران تلخ درد                             میخوراندبی گلو،برجان وآرام وروان       

سایه شوم شبح می گستردبرجان دهر                     نکره هامیخیزد ازکامش چنان باددمان    

زهدباسجاده زاهدنموده سیطره                              واعظ ازمنبرسریری ساخته دربی مکان

محتسب باتیغ بران ریادرپشت وعظ                         چنگ هاانداخته برجان چنان شیرژیان

آنکه میخواهدرهاندجان ازاین جرسوم دهر                 طی العرضی بایدش،یاری نه ازپای دوان     

خانه برباداست وهستی راعدم کرده احاط                  بریکی دم بازدم بگرفته ازماجان ضمان     

دل فروهشتنددلداران به کنج غم شدند                    دیگرازدلدارودل درمتن خوانی داستان

میشودآیاکه بازآیدفراغ وجد وناز                            زین میان مهجورگیرد طره زلف چمان

—————————-652

 

شقاوت تابه کی ای دهرکج رفتارباجا نم                           چنان دردی به جان دادی که عاجزشدطبیبانم

به کام زندگی هرگزندادی جام آرامش                            چه بامامیکنی این چون جفاکاری نمی دانم  

رهی همواربوداین راه را،میگفت رهداران                         من این ارابه عمرم به ناهموارمی رانم 

نه تقصیرمن است این پست وناهمواردراین ره                 که ره داران گرفتند ازمن آن آرام وسامانم  

نمی بینم به لبهاخنده ایازشوق درهستی                       همه درکوله بارم زجرواندوه فراوانم

نه آرامی شودبرجان ونه درجان روان آید                        تنی دادند برمن کاین چنین زاروپریشانم

زآوای سماوی دیگرم برگوش راهی نیست                       حرارآتش حرمان کشیده سوی عصیانم

مراازآن عدم دراین حیات آوردغفلتها                             وجودی هم من آوردم چه بسیاران پشیمانم

اگرمهجوریکدم چشمه هستی تورادادند                           بگو،خودابتدا،یک لحظه درهستی نمی مانم

———————653

 

اگراذن آیداززاهد گشایم درب میخانه                          مدیدی شدکه هستم با،می،ومیخانه بیگانه      

لبی ترمیکنم باجام صدمن باده ساقی                        نمی داردمراسیراب یک یاهم دوپیمانه   

سحرزاهدکه سوی مسجد ومحراب می آید                 منم برسوی میخانه نوردم ره،چه جانانه     

به بادصبح صادق پرگشایم درچنان مستی                 روم تاکوچه بلقیس،جعدموکنم شانه     

من این آبادجان درخانه خمارمی بینم                      که قصرپادشاهان دربرش خشتی وویرانه  

سریری لامکان دارد،نه درانظارغیرآید                        یساولها نگربردوراوبارسم شاهانه                   

به هرجامیکده ،بیتوته من هم دراوباشد                     که عیسی هم نه بنمودی به خود سقفی وکاشانه

سلیمانی نمی خواهم بجزجام ،می،ازباقی                   گزاراین خاکیان گویند،هستم مست دیوانه 

فروکش این زبان مهجورتکفیرت نهدزاهد                     که شدمیخانه ومستی،خم ومیخواره افسانه

————————654

 

ای که چابک زسراپرده مامیگذری                           مانه گان سرکوییم به ماکن نظری

سایه قامت طوبای تومامنگه ماست                          ازچه مارابه دم باددغامی سپری

خرمن موی سیه گستره کردی که چنان                   زان سبب می نتوان دیدنشان ازسحری

پای درخارمغیلان ودل اندرتف وسوز                        آمدم تادرکویت نگشودی تودری

گوکه احرام ببندیم وتمتع گیریم                            قبله دل،زچه ،دائم به گذاروسفری   

نازهامیکنی ای لعبت تنازوتو،ما،                             پی آشوب نگاهت همه دردربدری

پای کوبان مروازیادحریم من زار                             که براین خوی بدان رخت به جائی نبری       

خذف خاطرماراتوبه اکسیربشوی                              که هم ازلطف تویابیم مقام گهری

همجومهجورصبوری کن وهم صابرباش                       جامه صبرمبادابه گریبان بدری

————————-655

                      

به کام مانشددورزمان پیمانه هاخالی                             همه هرآنچه روی آوردبرماشدبداقبالی

امیدبادصبحی داشتیم ازکوی دلداری                            کشیدیم انتظارامانشدمطلوب آمالی

به ره بازاهیان گامی چنان ستوارپیمودیم                        نه یک روزی دوروزی روزها وماهی سالی

به رمالی بگفتم پهن کن این رمل واسطرلاب                   نداشدازدرونم ،چاره ای نایدزرمالی

به کنجی برنشستم چاره ای خواهم زاندیشه                   سروش اندرونم هی زدوگفتاچه مینالی

به پهنای سماوات آمدم باخاطری محزون                      همائی راندیدم گسترد بالای سربالی

بلی راترندیدم برکسی هیهات ازاین خشکی                    نبودی باکسی جرات که بوسدبالبی خالی

نزارراه میدیدم همه رهواریان ره                                  یلان باآن ستبرسینه وآن یال وکوپالی

میاندیش اززمان مهجور،شاید گشت حالی که                 دگرگون آمداین گیتی وروی آوردخوش فالی                    

—————————656

 

امشب مرابه خانه اندیشه راه نیست                              دل هم رضا به فجرو طلوع پگاه نیست

بنشسته ام کنارمهی چارده نشان                                چون اوکنارم است نیازم به ماه نیست   

یوسف که رفت بر،ته ،آن چاه،چه،هموست                      این افتخارشامل هرگودوچاه نیست

مارامدام شد نگه روی ماه او                                       بختم نگر،نگاه رخش گاه گاه نیست                   

امشب سریربخت من ازاختران فراست                          برجایگاه من بنگر ،میروشاه نیست 

دیگرچه ام نیازبه سیم وزرو منال                                بالاترازوصال حقیقت که جاه نیست

ازمن بگوبه آنکه گرفتارنام شد                                   اودروفاق وصدق طریقت به راه نیست

چون باصنم نشسته وهم جام اوشدم                            اثبات مدعادگرم برگواه نیست   

مهجوربوسه زن به جبین بلندیار                                 یک بوسه ازجبین نگارت گناه نیست  

——————–657

 

کمان ابروان برگیروهم تیری میکش ازمژگان                 صف دلدادگان راکن هدف برخاک وخون بکشان

مرا ده اذن حلاجی طنم باگیسوان مهمیز                   بجولان اسب خوشگامت بزن مهمیزوجان بستان    

مراهرآنچه بودازجان وآرام روان ودل                          نهادم دررهت ،،دلدادگی هرگزنشد آسان

توای ترسای افسونگربه سحرقامت سروت                    گرفتی دین ما،زین بیش دیگردرپی ات مکشان

کمندانداختی جاناگرفتی صیدمحزونت                        کرامی میکن وبایک نگاه ازاین بلابرهان

چنان گسترده ای زلفت،که راه ازچاه نشناسم                 شده آباداین هستی ازآن یلدای تو،ویران  

نگاه دیده نتوانم به گام خوشخرام تو                         گرفت آن ناز افسونت زجان ماهمه سامان  

به فریادآورم دل رازدست دیده ظاهر                            که ،دیدوبردلم بسپرد،میبایددهم تاوان

بکش بردیده ظاهرازاین پس پرده مهجورا                      که صنعانش نگردی وپی اش آواره ونالان                                   

——————————658

 

شدم بیمارجان بردردجانم کومداوایی                          فنایی هم نمی آیدکنم بامرگ سودایی

نه دردیراست درمانی نه درمیخانه ومسجد                   به عصیان آمدم دیگر،چه محراب ومصلایی  

طبیبان زمان هریک به عیش نازمشغولند                    خوشاآنانکه بگزینند برخود کنج تنهایی     

همه اندیشه هاباطل همه بانام خودشامل                    نه دیگرمیکندحاکم زحکم خویش پروایی

ملوس گشته دنیاازشراروظلم وطغیانها                      که برپاکی این گیتی ببایدپهن دریایی

گرفته کام تاریکی ره دیدبصیرت را                         چرابیهوده دراین ره محک بردیده می سایی

اگرقاضی توئی ماراقضاوت میکن وحکمی                  به این ظلم وقصاوت هانشستم تا چه فرمایی       

حقیقت هاهمه مخدوش وسرگردان طریقت ها          نمی دانم زلای این زمان ،چون برفراغ آیی    

تومهجوراین امیدازدل مبر، میباش                         شوداکناف عالم باعدالت هاتماشایی   

————————659

 

برده رامشگردگرازیادآن آوازرا                         دلبران شوخ بگرفتند ادا ونازرا

گوکه درگرداب حرمان ازازل افتاده ایم             می نمیدانیم دیگرقدمت آغازرا  

ازهمابگرفته اندآن اوج بخت واقتدار                 آسمان درخودنمی بینددگرپروازرا

درسقوط اقتدارخویش حرمان میکشیم             داده ایم ازدست آن ،سر،آنهمه افرازرا  

کرکسان دهربرشیران چنان گشتندچیر            می نمی بینیم درپهنه غروربازرا  

لاشخواران ساحت نخچیرراپرکرده اند              برده ایم ازیاد ،رم،ازآهوی غماز را

برگلوبگرفته انداین نامرادان راه شور               کوگلویی سرکنددرشورآن آوازرا

مسجدو،دیر،وکنشت ازرونق افتادند ونیز          کس نداندمعنی انبازوبی انبازرا

تاکی آبستن شودمهجورگیتی درمحاق           چون نمیداری نمایان ازمحاق این راز را    

—————————660

 

به گل گرفته زمان ،درب کوی میکده را                         مخواه دیگرازابناء خوی میکده را

به خانه خانه این کوی آشنا بودم                                 غریبه ای شده ام راه وخوی میکده را 

نسیم هم به حسودی کشیدخصلت خویش                     دریغ کرده سحرگاه،بوی میکده را

شمیم بوی نوازش نمیرسدهیهات                                به حسرتیم ببینیم روی میکده را                            

چه جامهاکه کشاکش به دست ونوشانوش                     شکسته غیربه مستی سبوی میکده را 

به ارتماس ،می،پاک غوطه وربودیم                             گرفته خاروخس دهرجوی میکده را

مریدهاکه ببودندپای آمدوشد                                    کجاست بوسه کنم ،راه پوی میکده را

بهای زهد،دگر،میکشندپای محک                               که برده زهددگرآبروی میکده را

گذشت عزت دلهای شادمان مهجور                             بری مغاک دگرآرزوی میکده را

—————————661

 

 

دگربارآیدآن روزی که غم نامحرم مابود                           دلی بودودلاویزی وشادیهامهیابود

وفورنعمتی درپهن گیتی بودگسترده                               همه هرآنچه دل میخواست میدادندودارابود

جهانی بودودلهایی وآرام روان وجان                               که آوای دل وجان اززمین تابرثریابود

سریرخاک فرشی داشت ازاستبرق وسندس                      به چشم دل خذف چون گوهری پاک ومطلابود  

طبق میبردبرسرخردوبرناوصغیروپیر                               نه کس راروزوشب ازدزدره ترسی وپروابود

دلی درجان وجان درتن میان قالب هستی                       کرامتهای هستی رانگر قالب چودنیابود   

همه هرانچه دل میخواست بودی مائده حاضر                    نه کس رافکرنقصان وغم امروزوفردابود

به حسرت بودچشم ماببیند قدخم دردهر                         به یمن نعمت وافرجهان پرسروافرابود   

شبی مهجوردررویابه حال خویش اندیشید                        بصیرت بازشد،بنمودجان،درپای عنقابود

——–662————————–

 

مدیدعمرماسرشدبه پای دردومهجوری                           امان ازدرداین فرقت امان ازآفت دوری

نه کس رابرکسی رحمت نه رحمت رادری پیدا                 گمانم اینکه افتادیم درگرداب مقهوری     

دگربگذشت ان ایام که دلهادلآرابود                                به نازاست این زمان آنی که اوداردزروزوری

به دیرش راهب وعابدبه مسجدمغ به اتشگه                      به پای میکده دیگرنمی بینیم مخموری

عیان رادیده می بیندنهان راغفلتی درجان                        چه شداین پرده بکشیدندشددوران مستوری 

همه هرآنچه می بینم غم ودردوقساوتهاست                      خوشاآنکه به لوح ذر،رسامش داده برکوری     

همه خشکیده9 لب بینم،لبی رانیست کامی خوش               که گوافسانه شددیگربساط عیش ومسروری

بیادرمحفل زاهد،هزارن دانه تسبیح                                   دهدبرخالقش هدیه که اوراداده مشهوری

سخن درپرده گومهجور،زاهدرابه خودبگذار                          مگرازفاش گوئیهاتوراهم هست منظوری

—————–663

 

دریغاقطره نابی چکددرساغرجانم                              چرادرمیکده نقصان فرودآمدنمیدانم

به جام لعبتان خوش سیر لب آشنا میشد                    که خودکفران نمودم برقضای خودپشیمانم   

به موی دلبران شوخ روزی شانه میدادم                              به امروزم نگر،چون طره دلبرپریشانم

سماء ووجدمیکردم زمانی ازورای جان                         به اکنونم نگردورازوصال روی جانانم

زدست حوری مینونمیخوردم ،می ،مستی                     کشیدآن ساحت کفران چنین درکام حرمانم  

به نظم داورگیتی که آن انبازهاکردم                            زکف شدآنهمه آرامش وآرام وسامانم

دگربارآن ره میخانه گربروفق جان آید                           یساول میشوم بردرب آن میخانه میمانم

دل وجان وسروچشم وهمه ایمان ودینم را                     ودیعت میگذارم برسراین عهدوپیمانم   

ز،دل پرسید مهجوراینکه آیامیشودروزی                        لب خشکیده خودبرلب دلداربنشانم

——————————-664